� �������� ����������� �� ���������� � � ������ ���������� �������� �� ��������;

��� ��������� �������

Η Ευρωβουλευτ�ς και πρ�ην Υπουργ�ς κυρ�α Μαρι�ττα Γιανν�κου σε �ρθρο της στην ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ  της  29.06.2024 προβα�νει σε σημαντικ�ς διαπιστ�σεις για τη διαφθορ� που υπ�ρχει στην Ελληνικ� Πολιτε�α και τα α�τια που τη δημιο�ργησαν.   Τ�τλος του �ρθρου ε�ναι:  «Η διαφθορ� αποσυνθ�τει τη Δημοκρατ�α».[i]

Οι απ�ψεις και πληροφορ�ες που περιλαμβ�νονται στο εν λ�γω �ρθρο, τ�σο για τις μορφ�ς και τα α�τια της διαφθορ�ς, �σο και για τα μ�τρα που προβλ�πονται να ληφθο�ν για την π�ταξη της, ε�ναι  και αξι�πιστες και βαρυσ�μαντες. Το συμπ�ρασμα �μως που ισχυρ� διατυπ�νεται στον τ�τλο του �ρθρου: «Η διαφθορ� αποσυνθ�τει τη Δημοκρατ�α», ε�ναι λανθασμ�νο αν �χι παραπλανητικ�. Ε�ναι συμπ�ρασμα ασ�μβατο, τ�σο με τη λογικ� και την εμπειρ�α,  �σο και με τη νομοτ�λεια της Εντροπ�ας των κοινωνικ�ν συστημ�των.

Ας επιχειρ�σουμε �μως μια σ�ντομη παρουσ�αση αυτ�ν των απ�ψεων.

1.Η λογικ� και εμπειρ�α 

Η διαφθορ� δεν ε�ναι �να μη ελεγχ�μενο απ� τον �νθρωπο φυσικ� φαιν�μενο,  �πως για παρ�δειγμα οι σεισμο�, αλλ� ε�ναι οι παρ�λογες και αν�θικες πρ�ξεις μεμονωμ�νων ανθρ�πων, � ανθρ�πων διαφ�ρων κοινωνικ�ν/πολιτικ�ν συστημ�των και ομ�δων.

Οι πρ�ξεις διαφθορ�ς διαπρ�ττονται στα πλα�σια ταπειν�ν προσωπικ�ν κιν�τρων, αλλ� κυρ�ως στα πλα�σια κιν�τρων, δυνατοτ�των και ευκαιρι�ν που δημιουργο�νται απ� τα πολιτικ�/κοινωνικ� συστ�ματα.  Η διαφθορ� συνεπ�ς ε�ναι αποτ�λεσμα και �χι α�τιο. Α�τια που �χουν ως αποτ�λεσμα τη διαφθορ� αναφ�ρονται, για κ�ποιες περιπτ�σεις,  στο εν λ�γω �ρθρο.

Η πλειον�τητα των απλ�ν πολιτ�ν,  �πως ο γρ�φων, διαβ�ζοντας το ενδιαφ�ρον �ρθρο οδηγε�ται στο αντ�θετο της αρθογρ�φου συμπ�ρασμα:  Η διαφθορ� δεν αποσυνθ�τει τη Δημοκρατ�α, αλλ� η αποσ�νθεση της Δημοκρατ�ας και η μετ�πτωσης της σε Κομματοκρατ�α, δημιουργε�  και εκτρ�φει τη διαφθορ�.

 �ντως, απ� τη λογικ�, την εμπειρ�α, αλλ� και τα αναφερ�μενα στο �ρθρο, προκ�πτει σαν γενικ� και στ�ρεο συμπ�ρασμα �τι:  π�σω απ� κ�θε μορφ� διαφθορ�ς κρ�βεται π�ντοτε  κ�ποιος παρ�λογος και αν�θικος θεσμ�ς· κ�ποια παρ�λογη και αν�θικη απ�φαση της εξουσ�ας. Αυτ� ε�ναι το μικρ�βιο της «παθογ�νειας των πολιτικ�ν συστημ�των» που αναφ�ρει  η αρθρογρ�φος και �χι η διαφθορ�.   

2.Ο Ν�μος της Εντροπ�ας

Η Εντροπ�α στη Στατιστικ� και Κβαντικ� Μηχανικ� ορ�ζεται ως το μ�τρο της «αταξ�ας»[ii] των στοιχε�ων που συνθ�τουν το σ�στημα. Στα κοινωνικ� συστ�ματα ισχ�ει ο �διος ορισμ�ς με την διευκρ�νιση �τι «αταξ�α» ε�ναι παραβ�σεις των φυσικ�ν και �χι των ανθρωπ�νων ν�μων οι οπο�οι αρκετ�ς φορ�ς ε�ναι  ασ�μβατοι με τους φυσικο�ς ν�μους.

 Ο Ν�μος της Εντροπ�ας ορ�ζει �τι: «Σε �λα τα συστ�ματα -  Θερμοδυναμικ�, Φυσικ�, Τεχνικ�,  Κοινωνικ� –η  αταξ�α (η εντροπ�α) �χει μια μ�νο προοπτικ� εξ�λιξης · την α�ξηση της».

Απ� αυτ�ν τον Ν�μο προκ�πτουν τα ακ�λουθα συμπερ�σματα:

• Κοιν�  μο�ρα �λων των συστημ�των και συνεπ�ς και των πολιτικ�ν/ κοινωνικ�ν,  ε�ναι η α�ξησης της εντροπ�ας (αταξ�ας, διαφθορ�ς), η οπο�α τελικ� οδηγε� στην πλ�ρη κατ�ρρευση τους.  Ακ�μη και οι Γαλαξ�ες νομοτελειακ�  πορε�ονται στην α�ξηση της εντροπ�ας, στην αποδ�μηση και στο θ�νατο.  Αντιλαμβ�νεστε τι ισχ�ει για τα ανθρωπογεν� συστ�ματα, �πως αυτ� του πολιτε�ματος της αντιπροσωπευτικ�ς Δημοκρατ�ας, στο οπο�ο η εξουσ�α ασκε�ται απ� αντιπροσ�πους και �χι τους �διους τους πολ�τες, θεσμ�ς που, �πως αναφ�ρεται στα ακ�λουθα, αποτελε� το βασικ� παρ�γοντα α�ξησης της εντροπ�ας.
• Στα κοινωνικ� συστ�ματα η εντροπ�α ε�ναι αν�λογη του βαθμο� συγκ�ντρωσης της εξουσ�ας[iii] (της ισχ�ος).  Συνεπ�ς αυξημ�νη εντροπ�α σημα�νει απογ�μνωση των πολιτ�ν απ� την εξουσ�α που τους δ�ρισε η Φ�ση, ο Θε�ς και εκο�σια � ακουσ�α συγκ�ντρωση της στο βασιλι�, στο «φωτισμ�νο ηγ�τη», στους αντιπρ�σωπους.  �ταν η συγκ�ντρωση εξουσ�ας  αυξηθε� σημαντικ�, επ�ρχεται αποδ�μηση και με�ωση της αποτελεσματικ�τητας των συστημ�των.  �τι δηλαδ� βλ�πουμε να συμβα�νει σ�μερα στη χ�ρα μας, �που οι πολ�τες �χουν εκχωρ�σει �λη τους  την εξουσ�α σε αιρετο�ς και αυθα�ρετους (αυθα�ρετος = αυτ� αιρετ�ς) αντιπροσ�πους.
• Τη νομοτ�λεια της Εντροπ�ας  ο �νθρωπος ο�τε να την ακυρ�σει, ο�τε να την  υπερβε� μπορε�. Το μ�νο που μπορε� ε�ναι να θεσπ�ζει και να εφαρμ�ζει καν�νες που επιβραδ�νουν  την  αναπ�φευκτη α�ξηση της εντροπ�ας· να  ελαχιστοποι�σει τη διαφθορ�.

Στις σημεριν�ς �μως δημοκρατ�ες, οι ασκο�ντες την εξουσ�α,  �χοντας ως κορυφα�ο στ�χο την κατ�κτηση και διατ�ρηση της, κ�νουν το εντελ�ς αντ�θετο. Θεσπ�ζουν, �χι απ� αγνο�α αλλ� απ� ιδιοτ�λεια, καν�νες που επιταχ�νουν αντ� να επιβραδ�νουν την α�ξηση της Εντροπ�ας και καταργο�ν  το πνε�μα  υπαρχ�ντων θεσμ�ν με�ωσης της εντροπ�ας,  διατηρ�ντας υποκριτικ� το γρ�μμα τους. Τ�τοιοι σημαντικο�  θεσμο�,  θεσμο� παραγωγ�ς αρνητικ�ς εντροπ�ας,  ε�ναι: Η δι�κριση και ανεξαρτησ�α της Νομοθετικ�ς, Εκτελεστικ�ς και Δικαστικ�ς εξουσ�ας,  η ανεξαρτησ�α των βουλευτ�ν (η λειτουργ�α τους ως εκπροσ�πων των πολιτ�ν και �χι των κομμ�των) και η καθολικ� ισχ�ς των Ν�μων.

Η εκχ�ρησης �μως της εξουσ�ας σε αντιπροσ�πους ε�ναι ασ�μβατη με τη φυσικ� νομοτ�λεια, η οπο�α ορ�ζει �τι η ατομικ� ισχ�ς (η Εξουσ�α του ατ�μου, η Ελευθερ�α) ε�ναι αμεταβ�βαστη[iv]. Ε�ναι αμεταβ�βαστη �πως αμεταβ�βαστη ε�ναι και η μυ�κ� � η πνευματικ� ισχ�ς, δι�τι �λες οι μορφ�ς της ισχ�ος που �χουν οι �νθρωποι, ε�ναι δ�ρα της Φ�σεως και �χι των φωτισμ�νων ηγετ�ν. Ο θεσμ�ς συνεπ�ς της ισχ�ουσας μορφ�ς αντιπροσ�πευσης ε�ναι η βαθ�τερη αιτ�α α�ξησης της κοινωνικ�ς εντροπ�ας· ε�ναι θεσμ�ς που συνιστ�  �βριν  με την αρχαιοελληνικ� �ννοια του �ρου.  

Στη λογικ� �τι  βασικ� αιτ�α α�ξησης της εντροπ�ας ε�ναι οι θεσμο�, η αντιμετ�πιση της επιτυγχ�νεται μ�νο με ακ�ρωση της αιτ�ας που τη δημιουργε�· μ�νο με την ορθολογικ� συμμετοχ� των πολιτ�ν στην �σκηση της εξουσ�ας, η οπο�α σ�μερα ασκε�ται κατ� 100% απ� αιρετο�ς αντιπροσ�πους (βουλευτ�ς, συνδικαλιστ�ς) και απ� πληθ�ρα αυθαιρ�των αντιπροσ�πων. �λοι αυτο� αποκτο�ν ηθικ� και θεσμικ�  ισχ� γιατ�, �πως ισχυρ�ζονται, εκφρ�ζουν τη βο�ληση των πολιτ�ν(!). Αυτ� η θεσμικ� πρακτικ� �μως ε�ναι ασ�μβατη και με τη λογικ� και με την ηθικ�. Ε�ναι προφαν�ς �τι  η βο�ληση των πολιτ�ν εκφρ�ζεται αξι�πιστα  μ�νο απ� τους �διους τους πολ�τες και �χι με τον τρ�πο που «εκφρ�ζεται» στις σημεριν�ς Αντιπροσωπευτικ�ς Δημοκρατ�ες·  απ� αιρετο�ς � αυθα�ρετους αντιπροσ�πους και απ� αντικειμενικ�ς �  νοθευμ�νες,  δημοσκοπ�σεις.

Στην αληθιν�, στην αρχαιοελληνικ� Δημοκρατ�α οι πολ�τες ε�χαν οι �διοι �λη την εξουσ�α στα χ�ρια τους λαμβ�νοντας μ�νο τις «με�ζονες» αποφ�σεις. Αντ�θετα οι �ρχοντες ελ�μβαναν την «πληθ�ρα των ελασσ�νων» αποφ�σεων, που επ�γονται και περιορ�ζονται  απ� τις με�ζονες. Οι πολ�τες δηλαδ� στην αληθιν� Δημοκρατ�α, ασκο�σαν εξουσ�α με τον �διο τρ�πο που ασκο�σαν κ�ποτε  οι βασιλι�δες και σ�μερα η Τρ�ικα.

Στις σημεριν�ς Δημοκρατ�ες,  με�ζονες και ελ�σσονες αποφ�σεις  λαμβ�νονται απ� αιρετο�ς και αυθα�ρετους  αντιπροσ�πους, εν�  η εξουσ�α των πολιτ�ν �χει περιοριστε� στο να εκλ�γουν τους αντιπροσ�πους, οι οπο�οι θα λαμβ�νουν �λες τις αποφ�σεις,  για το … καλ� τους.  Αλλ� και αυτ� η αμφιλεγ�μενη «εξουσ�α των πολιτ�ν», ασκε�ται  με καν�νες και πρακτικ�ς,  που δεν καθορ�ζονται απ� τους πολ�τες, αλλ� απ� τους αντιπροσ�πους τους (!!).

Στα πλα�σια της ανωτ�ρω θεσμικ�ς αταξ�ας, οι αιρετο� και οι αυθα�ρετοι αντιπρ�σωποι απ�κτησαν το δικα�ωμα να λ�νε �τι θ�λουν, με τη δικαιολογ�α  �τι ομιλο�ν «πολιτικ�». Ομιλ� �μως πολιτικ� σημα�νει: «ομιλο�ν οι πολ�τες» � �τι εκφρ�ζω την αξι�πιστη και αναμφισβ�τητη  βο�ληση της πλειοψηφ�ας των πολιτ�ν· ομιλ� πολιτικ� δεν ε�ναι η �κφραση �ποψης συνοδευ�μενη απ� τον ισχυρισμ� �τι αποτελε� τη βο�ληση των πολιτ�ν.

Απ� �λα τα προηγο�μενα γ�νεται προφαν�ς �τι,  αρκετ�ς απ� τις σημεριν�ς  αρχ�ς και πρακτικ�ς της  αντιπροσ�πευσης,  συνιστο�ν παραβ�σεις φυσικ�ν ν�μων και λογικ�ν αρχ�ν· συνιστο�ν τη βαθ�τερη αιτ�α α�ξησης της εντροπ�ας.  

Αποτελε� σημαντικ� γεγον�ς �τι  συνταγματολ�γοι και πολιτικο� επιστ�μονες , ακολουθ�ντας  διαφορετικ� δρ�μο απ� αυτ�ν της εντροπ�ας, �χουν φτ�σει στα �δια με τα προαναφερθ�ντα συμπερ�σματα και δημιο�ργησαν  θεσμο�ς προστασ�ας των πολιτικ�ν συστημ�των απ� α�ξηση της εντροπ�ας. Τ�τοιοι σημαντικο�  θεσμο�,  θεσμο� παραγωγ�ς αρνητικ�ς εντροπ�ας,  αναφ�ρθηκαν στα προηγο�μενα.

Συμπερ�σματα

•  Η διαφθορ� δεν αποσυνθ�τει τη Δημοκρατ�α αλλ� η αποσ�νθεση της Δημοκρατ�ας και η μετ�πτωση της σε Κομματοκρατ�α, γ�ννησε και θεσμοπο�ησε τη διαφθορ�.
• Η διαφθορ� ως υπακο�ουσα στο ν�μο της Εντροπ�ας δεν μηδεν�ζεται αλλ� μ�νο ελαχιστοποιε�ται. Για να μειωθε� η διαφθορ� σε επ�πεδα πολ� χαμηλ�τερα απ� τα σημεριν�, �νας μ�νο τρ�πος υπ�ρχει. Η τροποπο�ηση του Συντ�γματος [v], η οπο�α θα διασφαλ�σει την ορθολογικ� συμμετοχ�[vi] των πολιτ�ν στην �σκησης της εξουσ�ας και την απρ�σκοπτη λειτουργ�α των προαναφερθ�ντων θεσμ�ν παραγωγ�ς αρνητικ�ς εντροπ�ας.  Οι προσπ�θειες της Κυβ�ρνησης και οι υποσχ�σεις της Αντιπολ�τευσης για εξ�λειψη της διαφθορ�ς, ανεξ�ρτητα απ� το ποσοστ� που αποτελο�ν ειλικριν� πρ�θεση και �χι προπαγ�νδα, δεν θα αποδ�σουν, αν δεν πραγματοποιηθο�ν τ�τοιες  Συνταγματικ�ς  μεταρρυθμ�σεις.
• Η μ�νη λ�ση που μ�νει ε�ναι η  Αναγ�ννηση του πολιτε�ματος της Αληθιν�ς Δημοκρατ�ας· της Δημοκρατ�ας  που γενν�θηκε πριν απ� 2500 χρ�νια σε αυτ�ν εδ� τον τ�πο, με προσαρμογ� των αρχ�ν και πρακτικ�ν της στα σημεριν� δεδομ�να , ιδ�ως τα τεχνολογικ�. Η μ�νη λ�ση που μ�νει, ε�ναι η αναγ�ννηση του Πολιτε�ματος της Χαμηλ�ς Εντροπ�ας. 

 http://www.dd-democracy.gr/article.asp?Id=67 ,    http://www.dd-democracy.gr/article.asp?Id=92