���������, �������� ��� �������� � ��� �����������;

��� ��������� �������

Αποτελε� κοιν� διαπ�στωση �τι η σημεριν� κρ�ση δεν ε�ναι οικονομικ� αλλ� ηθικ�. Απ� αυτ� τη διαπ�στωση συν�γεται �τι  το βασικ� χαρακτηριστικ� (mandatory characteristic) των ανθρ�πων της  εξουσ�ας ε�ναι, πρ�πει να ε�ναι, η ηθικ�τητα τους και �χι οι γν�σεις τους. �μως οι �νθρωποι πιστε�ουν στο αντ�θετο  και για το λ�γο αυτ� αμφιβ�λουν αν ε�ναι σκ�πιμη και ρεαλιστικ� η συμμετοχ� απλ�ν πολιτ�ν  στην ουσιαστικ� �σκηση της εξουσ�ας,  στη λ�ψη των μεγ�λων αποφ�σεων.  Αυτ� σημα�νει �τι δεν κατανοο�ν �τι πραγματικ� εξουσ�α ε�ναι αυτο� που λαμβ�νουν τις μεγ�λες  αποφ�σεις, εν� αυτο� που λαμβ�νουν την πληθ�ρα των �λλων αποφ�σεων , που επ�γονται και περιορ�ζονται απ� τις μεγ�λες,  τα θεσμικ� δηλαδ� �ργανα εξουσ�ας της πολιτε�ας,  ε�ναι υπηρ�τες της πραγματικ�ς εξουσ�ας.

Αυτ� η αντ�ληψη, που αποτελε� την στρατηγικ� των Μοναρχ�ν, δημιο�ργησε την λανθασμ�νη αλλ� καθεστηκυ�α αντ�ληψη �τι  η εξουσ�α στις σημεριν�ς «δημοκρατ�ες» ασκε�ται απ� τους ειδικο�ς που λαμβ�νουν τις ελ�σσονες αποφ�σεις·  �τι το «Αφ�ντης ε�ναι ο Λα�ς» αποτελε� μια ευγενικ� ιδ�α που χρει�ζεται να λ�γεται, αλλ� δεν μπορε� να γ�νεται.

Με μια τ�τοια λογικ� Δημοκρατ�ας, που ε�ναι αντ�θετη με τη λογικ� της Αθηνα�κ�ς Δημοκρατ�ας,  δεν μπορε� να ε�ναι οι πολ�τες ο Αφ�ντης και �ρχοντες υπηρ�τες των πολιτ�ν·  στην πρ�ξη θα ισχ�ει π�ντα το αντ�θετο.

Σχετικ� με την παραπ�νω  �ποψη, που αποτελε� την καθεστηκυ�α �ποψη της πλειον�τητας  των απλ�ν αλλ� και των μορφωμ�νων πολιτ�ν, ο πατ�ρας της Κβαντομηχανικ�ς �ρβιν Σρ�ντιγκερ  γρ�φει[i] :

 «Η πλειον�τητα των μορφωμ�νων ανθρ�πων δεν  συνειδητοποιε� �τι η επιστημονικ� γν�ση αποτελε� μ�ρος του υπ�βαθρου των ιδεωδ�ν της ανθρ�πινης ζω�ς. Πολλο� - μ�σα στην πλ�ρη �γνοια τους περ� του τι πραγματικ� ε�ναι η επιστ�μη - πιστε�ουν �τι αυτ� �χει ως κ�ριο σκοπ� να εφευρ�σκει � να συνεισφ�ρει στην εφε�ρεση ν�ων μηχαν�ν που βελτι�νουν τις συνθ�κες ζω�ς. Οι �νθρωποι αυτο� ε�ναι �τοιμοι  να εκχωρ�σουν αυτ� το �ργο στους ειδικο�ς, ακριβ�ς �πως παραδ�δουν τους υδραυλικο�ς σωλ�νες προς επισκευ�».

Η �ννοια του �ρου Ηθικ�τητα

Η �ννοια της Ηθικ�τητας συγγενε�ει αλλ� δεν ταυτ�ζεται με την �ννοια του �θους[ii], που αναφ�ρεται στην υποσημε�ωση  του παρ�ντος.  Σε μια απλ� και κατανοητ� προσ�γγιση, η  Ηθικ�τητα μπορε� να οριστε� ως η �μφυτη και η επ�κτητη ικαν�τητα  του ανθρ�που να ξεχωρ�ζει το καλ� απ� το κακ� και να επιλ�γει να πρ�ττει το καλ�. Μ�χρι εδ� τα πρ�γματα ε�ναι απλ� και κατανοητ�. Αρχ�ζουν �μως να μπερδε�ονται �ταν επιχειρ�σουμε να ορ�σουμε ποιο ε�ναι το καλ� και το κακ�· �ταν επιχειρ�σουμε να βρο�με τους καν�νες που ορ�ζουν το καλ� και το κακ�.

Ε�ναι προφαν�ς �τι οι καν�νες αυτο� καθορ�ζονται: ε�τε απ� τη Φ�ση, το Θε� (φυσικο� / βιολογικο� καν�νες), ε�τε απ� τους ανθρ�πους  (ανθρ�πινοι καν�νες). Κατ� την κρατο�σα �μως αντ�ληψη η ηθικ�τητα δημιουργε�ται με τη γν�ση των ανθρ�πινων καν�νων και συνεπ�ς ε�ναι θυγατ�ρα της Παιδε�ας. Στη λογικ� αυτ� η  γν�ση δεσπ�ζει,  πρ�πει κατ’ αν�γκη να δεσπ�ζει,  της ηθικ�τητας.  

Υπ�ρχουν �μως πολλο� στοχαστ�ς[iii]  που θεωρο�ν �τι η ηθικ�τητα ε�ναι δημιο�ργημα της φ�σεως, του Θεο� και �χι των ανθρ�πων. Οι δυνατ�τητες των ανθρ�πων και της παιδε�ας  περιορ�ζονται : (1) στο να αναδεικν�ουν και να προστατε�ουν  την �μφυτη ηθικ�τητα, � (2) στο να την στρεβλ�νουν και να την καταστρ�φουν , �περ και το συνηθ�στερο. Η �ποψη αυτ� προκ�πτει  απ� το αναμφισβ�τητο γεγον�ς �τι η «σοφ�α» του Ανθρ�που ε�ναι ασ�μαντη συγκριν�μενη με τη Σοφ�α της Φ�σεως.

Ας επιχειρ�σουμε να διευκριν�σουμε τα παραπ�νω με �να  παρ�δειγμα. Οι επιδ�σεις εν�ς αθλητο� / δρομ�α πρωτ�στως εξαρτ�νται απ� το μυ�κ� σ�στημα που του δ�ρισε η Φ�ση, απ� το ταλ�ντο του  και δευτερευ�ντως απ� τον προπονητ� του. Ο προπονητ�ς, �πως και η παιδε�α, μπορε� να αναδε�ξει και να βελτι�σει  υπ�ρχουσες δυνατ�τητες, αλλ� δε μπορε� να τις γενν�σει· τα ταλ�ντα ε�ναι �ργα της φ�σεως και �χι των προπονητ�ν � των αναβολικ�ν. �σως χρει�ζεται να θυμ�σουμε �τι η χρ�ση αναβολικ�ν δεν γενν�ει ν�α ταλ�ντα, αλλ� σκοτ�νει και τα ταλ�ντα και τους ανθρ�πους με τις συν�θεις δυνατ�τητες.   

Σ�μερα, η ισχ�ς των απ�ψεων για την �μφυτη ηθικ�τητα �χει ισχυροποιηθε� με τις προσπ�θειες των ερευνητ�ν για ε�ρεση του βιολογικο� μηχανισμο� δημιουργ�ας και λειτουργ�ας της.

Στην παραπ�νω  λογικ� θυγατ�ρα της ηθικ�τητας και προστ�της της απ� φαιν�μενα στρ�βλωσης της απ� τον �νθρωπο, ε�ναι το πολ�τευμα της πραγματικ�ς Δημοκρατ�ας,  για τους λ�γους που αναφ�ρονται στα επ�μενα.   

Παιδε�α και Ηθικ�τητα

Οι πρ�τοι καν�νες ηθικ�τητας δημιουργ�θηκαν απ� στοχαστ�ς / εκπροσ�πους του Θεο�. Τ�τοιοι καν�νες ε�ναι για παρ�δειγμα οι Δ�κα Εντολ�ς του Μωυσ� και οι καν�νες ηθικ�τητας �λων των Θρησκει�ν. Παρ’ �τι οι εν λ�γω καν�νες θεωρο�νται �ργο του Θεο�, αποτελο�ν �ργο ανθρ�πων με αναμφισβ�τητα μεγ�λες πνευματικ�ς και ηθικ�ς δυν�μεις.

Στη συν�χεια, αυτο�ς τους θεολογικο�ς / ανθρ�πινους  καν�νες  προσπ�θησαν να ενισχ�σουν, να βελτι�σουν � να μεταρρυθμ�σουν , χρησιμοποι�ντας λογικ� και φιλοσοφικ� επιχειρ�ματα, ουμανιστ�ς φιλ�σοφοι και επιστ�μονες.  Η γν�ση και η εφαρμογ� των θεολογικ�ν/ανθρ�πινων και φιλοσοφικ�ν/ανθρ�πινων καν�νων, αποτελε� τον στ�χο της παιδε�ας.  

Δημοκρατ�α και ηθικ�τητα

Οι �μφυτοι καν�νες ηθικ�τητας ε�ναι �να στ�ρεο και υψ�στης αξιοπιστ�ας οικοδ�μημα, που δημιουργ�θηκε απ� την Θε� Αν�γκη, προκειμ�νου να διασφαλισθε�,  με δαρβινικο� τ�που διαδικασ�ες[iv], η επιβ�ωση του  συν�λου (set) των ανθρ�πων. Ε�ναι ιδια�τερα σημαντικ� να επισημανθε� �τι η δημιουργ�α, η �παρξη  και η χρ�ση αυτ�ν των �μφυτων καν�νων, αφορ� στο σ�νολο των ανθρ�πων και �χι στον �να· το Μεσσ�α του Θεο� � το Μεσσ�α της Γν�σης. Σχετικ� με την �μφυτη ηθικ�τητα ο κορυφα�ος εξελικτικ�ς βιολ�γος, καθηγητ�ς του Πανεπιστημ�ου της Οξφ�ρδης,  Richard  Dawkins γρ�φει[v]:

 «….. Οι περισσ�τεροι �νθρωποι  δεν προκαλο�με αν�φελο π�νο· πιστε�ουμε στην ελευθερ�α του λ�γου και την προστατε�ουμε ακ�μη και �ταν διαφωνο�με με �σα λ�γονται·  πληρ�νουμε τους φ�ρους μας· δεν εξαπατο�με τους �λλους, δεν διαπρ�ττουμε αιμομιξ�α, και γενικ� δεν κ�νουμε στους �λλους �τι δεν θα επιθυμο�σαμε να μας κ�νουν.»  Σημει�νεται �τι αυτ� ισχ�ουν και για ανθρ�πους που ποτ� τους δεν γν�ρισαν τις Δ�κα εντολ�ς � τις φιλοσοφικ�ς απ�ψεις καταξιωμ�νων ειδημ�νων.

Θα �ταν παρ�λειψη να μη αναφ�ρουμε την κοινωνικ� και οικολογικ� ηθικ�τητα του απλο� και χωρ�ς πτυχ�α �λληνα,  που ο ποιητ�ς Ζαχαρ�ας Παπαντων�ου περιγρ�φει  σε �να πο�ημα του, το οπο�ο οι παλαι�τεροι �σως να θυμο�νται απ� το «Αναγνωστικ�»  του Δημοτικο�:

 … Μ�ρμηγκα δε ζ�μιωσα

    κι �νθρωπο δε θ�μωσα.

  Π�ρα τα μικρ� τα αρνι�

 σαν παιδι� στην αγκαλι�… .

 ( Απ�σπασμα απ� το πο�ημα  Ο Γεροβοσκ�ς του Ζαχαρ�α Παπαντων�ου).

 Τα παραπ�νω καθ�ς και η εμπειρ�α για την στ�ρεα και γν�σια ηθικ�τητα των απλ�ν ανθρ�πων του χωριο� και της π�λης, δημιουργο�ν απογο�τευση και παραπ�μουν στα λ�για του �ρβιν Σρ�ντιγκερ �ταν «μορφωμ�νοι»  �νθρωποι υποστηρ�ζουν �τι:

• Ε�ναι παρ�λογο και επικ�νδυνο  να εμπιστευτο�με  την �μφυτη αλλ� χωρ�ς σημαντικ� παιδε�α ηθικ�τητα των απλ�ν ανθρ�πων και να επιδι�ξουμε τη συμμετοχ� τους στην ουσιαστικ� �σκηση της εξουσ�ας· στη λ�ψη των μεγ�λων αποφ�σεων.  
• Η  πρ�ξη μας αναγκ�ζει  να εμπιστευτο�με τη λ�ψη των μεγ�λων αποφ�σεων στους  μορφωμ�νους με τις ειδικ�ς  � «ειδικ�ς» γν�σεις, παρ� την αμφιλεγ�μενη επαγγελματικ� ηθικ�τητα τους.
• �ταν την επισκευ� του αυτοκιν�του  μας την αναθ�τουμε στον ειδικευμ�νο τεχνικ�, ε�ναι παρ�λογο  να αναθ�τουμε στους απλο�ς και ανειδ�κευτους πολ�τες  το σημαντικ�τατο  θ�μα της �σκησης της εξουσ�ας.
• Η γν�ση πρ�πει κατ’ αν�γκη να δεσπ�ζει της ηθικ�τητας. Δεν υπ�ρχει �λλος στην πρ�ξη τρ�πος �σκησης της εξουσ�ας. 

�λα τα προηγο�μενα οδηγο�ν στο συμπ�ρασμα �τι η �μφυτη ηθικ�τητα του ανθρ�που αναδεικν�εται, προστατε�εται και βελτι�νεται, μ�νο �ταν υπ�ρχει γν�σια  Δημοκρατ�α, εν� στα �λλα πολιτε�ματα,  για ευν�ητους λ�γους,  αυτ� αγνοε�ται, ατροφε�, υποβαθμ�ζεται και δημιουργε� ηθικ�ς κρ�σεις που φ�ρουν το μανδ�α της οικονομικ�ς, εκπαιδευτικ�ς,  δημ�σιας ασφ�λειας, … κρ�σης.    

Συμπ�ρασμα: Η ηθικ�τητα ε�ναι θυγατ�ρα της αυθεντικ�ς δημοκρατ�ας · ε�ναι θυγατ�ρα του πολιτε�ματος στο οπο�ο οι πολ�τες �χουν το στ�τους του �ρχοντος και αρχ�μενου· του  πολιτε�ματος της χαμηλ�ς κοινωνικ�ς εντροπ�ας.

Βλ�πε και   http://www.dd-democracy.gr/article.asp?Id=67