� ������� ��� ������� ��� ����� ��� �������

��� ��������� �������

Πριν απ� δυ�μιση χιλι�δες χρ�νια, σε αυτ�ν  εδ� τον  τ�πο, στην Ελλ�δα, γενν�θηκαν και  μεγ�λωσαν οι δ�ο μεγαλ�τερες αξ�ες / κατακτ�σεις του ανθρ�που· η Λογικ� και η Δημοκρατ�α.  Αυτ� το συμπ�ρασμα δεν αποτελε� σοβινιστικ� �ποψη των νεοελλ�νων αλλ� γενικ� παραδοχ� των ειδημ�νων �λου του κ�σμου, οι οπο�οι και ον�μασαν αυτ�ν εδ� τον τ�πο: «Λ�κνο της Λογικ�ς και της Δημοκρατ�ας».

Η γ�νεση και η εξ�λιξη της λογικ�ς

Για πολλ�ς χιλι�δες χρ�νια, οι �νθρωποι χρησιμοποιο�σαν σαν μοναδικ� �χημα  γν�σεως τη δογματικ� αντ�ληψη· την υιοθ�τηση δηλαδ� της γν�σεως, κατ� β�θος της γν�μης, των μ�γων, των προφητ�ν,  των μεσσι�ν και των γνησ�ων � ιμιτασι�ν σοφ�ν /ειδημ�νων. Μοναδικ� θυγατ�ρα της δογματικ�ς αντ�ληψης, �ταν και ε�ναι η Π�στη των ανθρ�πων �τι οι απ�ψεις των προαναφερθ�ντων αποτελο�ν την αναμφισβ�τητη αλ�θεια κ�θε θ�ματος·  της δημιουργ�ας και εξ�λιξης, των φυσικ�ν, των ανθρ�πινων, των κοινωνικ�ν φαιν�μενων  και προβλημ�των.  Κ�ποιος Θε�ς � Ημ�θεος  ε�ναι αρμ�διος και υπε�θυνος για κ�θε �να απ� αυτ�. 

Τον 7^ο πΧ αι�να, οι �λληνες φιλ�σοφοι της Ιων�ας, οι ονομαζ�μενοι Προσωκρατικο� � Φυσικο� φιλ�σοφοι, αγν�ησαν διακριτικ� το ρ�λο των «Αρμ�διων Θ�ων» και για να κατανο�σουν την δημιουργ�α και εξ�λιξη των φυσικ�ν φαινομ�νων, εισ�γαγαν �να καινο�ργιο τρ�πο αντ�ληψης. Ο καινο�ργιος τρ�πος δεν στηριζ�ταν στο δ�γμα αλλ� στις εγκεφαλικ�ς δυν�μεις του ανθρ�που· στη λογικ�, στο λ�γο. Η χρ�ση του ν�ου τρ�που αντ�ληψης στις �λλες κατηγορ�ες  φαινομ�νων και προβλημ�των, των ανθρωπ�νων, των κοινωνικ�ν, των μεταφυσικ�ν, �ρχισε  αργ�τερα στην Αθ�να απ� τον φιλ�σοφο Σωκρ�τη (470-399 πΧ) . �τσι γενν�θηκε και αναπτ�χθηκε η Γν�ση, η δε�τερη θυγατ�ρα της  αντ�ληψης, που �λλοτε ε�χε συμπληρωματικ� και �λλοτε ανταγωνιστικ� ρ�λο  με την μεγαλ�τερη αδελφ� της την Π�στη.

Λ�γα χρ�νια αργ�τερα, ο Αριστοτ�λης (384 – 322 π.Χ.) αναβ�θμισε το ν�ο τρ�πο αντ�ληψης σε επιστ�μη· στην επιστ�μη της Λογικ�ς.        

 Σημαντικ� χαρακτηριστικ� των αρχα�ων Ελλ�νων ε�ναι �τι χρησιμοποιο�σαν τη δογματικ� αντ�ληψη για να ενισχ�σουν και να υπηρετ�σουν  τη λογικ�,  για να στηρ�ξουν τη γν�ση. Σ�μερα �μως οι νεο�λληνες κ�νουν  το εντελ�ς αντ�θετο·  χρησιμοποιο�ν τη λογικ� για να στηρ�ξουν το δ�γμα των γνησ�ων � ιμιτασι�ν μεσσι�ν· χρησιμοποιο�ν τη λογικ� για να δημιουργ�σουν π�στη και �χι γν�ση.  Να �να τ�τοιο παρ�δειγμα απ� το 7^ο βιβλ�ο της Ιστορ�ας του Ηροδ�του:

« Οι Αθηνα�οι ρ�τησαν το Μαντε�ο των Δελφ�ν – το Να� της δογματικ�ς αντ�ληψης –  τι πρ�πει να κ�νουν για να νικ�σουν τους Π�ρσες και αυτ� απ�ντησε. Να κατασκευ�σετε ξ�λινα τε�χη.  Οι Αθηνα�οι  �μως χρησιμοπο�ησαν τη λογικ� τους και κατ�λαβαν �τι το Μαντε�ο …. εννοο�σε  �τι  �πρεπε να κατασκευ�σουν πολεμικ� πλο�α». Στη συν�χεια η π�στη υπηρ�τησε τη γν�ση και οι �λληνες ν�κησαν τους Π�ρσες στη ναυμαχ�α της Σαλαμ�νας.

 Αυτ� και �λλα ιστορικ� γεγον�τα δε�χνουν �τι στην  Αθ�να τ�τε η λογικ� δ�σποζε  των χρησμ�ν των μαντε�ων. Στη σημεριν� �μως Αθ�να συμβα�νει το αντ�θετο. Οι χρησμο� των ροζ, γαλ�ζιων, μα�ρων, σεκλαμ�ν[i], πρ�σινων και  κ�κκινων μαντε�ων, δεσπ�ζουν της λογικ�ς. 

Ο θεμελι�δης ν�μος της Αριστοτ�λειας Λογικ�ς

Κατ� τον θεμελι�δη ν�μο της Λογικ�ς, γνωστ�ν και σαν Ν�μο της Αντιφ�σεως,  «…φανερ�ν �τι αδ�νατον αμα υπολαμβ�νειν ε�ναι και μη ε�ναι το αυτ�…»[ii], που σημα�νει �τι ε�ναι προφαν�ς �τι οι αντιφατικ�ς προτ�σεις δεν ε�ναι ταυτ�χρονα αληθε�ς. Δηλαδ�  �να πρ�γμα Α δεν μπορε� να ε�ναι ταυτ�χρονα και  Β � �να Β δεν μπορε� να ε�ναι ταυτ�χρονα και μη Β. Παρ�δειγμα: Ο Σωκρ�της δεν μπορε� να ε�ναι ταυτ�χρονα �λληνας και μη �λληνας.

 Ο Ν�μος αυτ�ς �παιξε και πα�ζει θεμελι�δη ρ�λο στην αν�πτυξη του Δυτικο� Πολιτισμο� και των συγχρ�νων επιστημ�ν· Θεωρητικ�ν, Θετικ�ν, Τεχνολογικ�ν και ιδια�τερα της Πληροφορικ�ς. Αυτ�ν το Ν�μο οι νεο�λληνες - και ιδια�τερα αυτο� του πολιτικο� συστ�ματος – αγνοο�ν και παραβα�νουν χωρ�ς την ελ�χιστη αναστολ� και αιδ�. Μοι�ζει να πιστε�ουν �τι ο λογικ�ς ν�μος της Αντιφ�σεως δεν ισχ�ει, αλλ� ισχ�ει ο .. πολιτικ�ς ν�μος της Αντιφ�σεως, που μπορε� να διατυπωθε� ως εξ�ς: «Οι πολιτικ�ς αντιφ�σεις ε�ναι εξ �σου αληθε�ς και ψευδε�ς. Η αλ�θεια � το ψε�δος αυτ�ν εξαρτ�ται μ�νο απ� το … χρ�μα αυτο� που αξιολογε� την αντ�φαση».   Να δ�ο τ�τοια  παραδε�γματα απ� την πρ�σφατη ειδησιογραφ�α:

1^Ο . ΣΥΡΙΖΑ: Ο Βενιζ�λος χ�ρισε 160 εκατ ευρ� στο Λαυρεντι�δη . ΠΑΣΟΚ: Ε�στε ψε�τες και λα�κιστ�ς.

Ε�ναι φανερ� �τι εδ� παραβι�ζεται ξεκ�θαρα ο προαναφερθε�ς θεμελι�δης ν�μος της λογικ�ς γιατ� η αντ�φαση αφορ� σε γεγον�τα του παρελθ�ντος. Π�ρα απ� κ�θε αμφιβολ�α το �να μ�νο γεγον�ς ε�ναι αληθ�ς εν� το �λλο ε�ναι ψ�μα. �μως η σημεριν� ηθικ� και πολιτικ� κουλτο�ρα των Ελλ�νων θεωρε� και τα δ�ο γεγον�τα ε�ναι εξ �σου αληθ�, � εξ �σου ψευδ� και γι’ αυτ� �χι μ�νο αν�χεται την �παρξη της λογικ�ς παρ�βασης, αλλ� την αιτιολογε� δι�τι αποτελε� … πολιτικ� πρ�ξη, διακηρ�σσοντας �τσι �τι πολιτικ� �χει π�ρει διαζ�γιο απ� τη λογικ�.

2^ο . ΚΥΒΕΡΝΗΣΗ:  Με την �γκριση των 52,5 δις ευρ�, η Ελλ�δα κερδ�ζει τη μεγ�λη ευκαιρ�α να σταθε� στα π�δια της και να βγει απ� την κρ�ση. ΑΝΤΙΠΟΛΙΤΕΥΣΗ: «Η προσπ�θεια του Πρωθυπουργο� να παρουσι�σει για �λλη μια φορ� τον εαυτ� του και την κυβ�ρνηση του ως «σωτ�ρες», π�φτει στο κεν� και δεν πε�θει καν�ναν. Η «τεχνητ� δ�ση αισιοδοξ�ας» δεν μπορε� να κρ�ψει την πραγματικ�τητα που βι�νει η πλειοψηφ�α της κοινων�ας απ� την ακρα�α μνημονιακ� πολιτικ� της λιτ�τητας, που μει�νει τα εισοδ�ματα, αυξ�νει την ανεργ�α, επιτε�νει την �φεση και καταστρ�φει τις προοπτικ�ς της χ�ρας για βι�σιμη και δ�καιη αν�πτυξη. Ο λα�ς ωστ�σο, με την ενεργ� συμμετοχ� του θα μετατραπε� σε πρωταγωνιστ� των εξελ�ξεων για αλλαγ� πορε�ας, �στε να μην βρισκ�μαστε κ�θε τ�σο στο �διο �ργο θεατ�ς».

Στο δε�τερο παρ�δειγμα η παρ�βαση του Ν�μου της Αντιφ�σεως δεν ε�ναι ξεκ�θαρη  γιατ� οι αντιφατικ�ς απ�ψεις αφορο�ν μελλοντικ�ς εκτιμ�σεις αποτελεσμ�των δ�ο διαφορετικ�ν δρ�μων.  Σε τ�τοιες περιπτ�σεις δεν υπ�ρχει βεβαι�τητα του αληθο�ς � του ψε�δους, αλλ� υπ�ρχει μ�νο πιθαν�τητα. Για το λ�γο αυτ� τ�τοιες αντιφατικ�ς απ�ψεις κρ�νονται κυρ�ως απ� την πιθαν�τητα πραγματοπο�ησης τους (απ� την αξιοπιστ�α τους) και �χι απ� το μ�γεθος της προσδοκ�ας τους. �μως η πλειον�τητα των νεοελλ�νων κ�νει το εντελ�ς αντ�θετο· τις κρ�νει απ� το μ�γεθος της  προσδοκ�ας και �χι απ� την πιθαν�τητα πραγματοπο�ησης της προσδοκ�ας. Ξεχν�ει τη λα�κ� σοφ�α που διδ�σκει: «Κ�λιο π�ντε και στο χ�ρι παρ� δ�κα και καρτ�ρει» � «�που ακο�ς πολλ� κερ�σια, κρ�τα και μικρ� καλ�θι».

Η πιθαν�τητα �μως πραγματοπο�ησης μιας προσδοκ�ας, σ�μερα ε�ναι δυνατ�ν να εκτιμηθε� με αποδεκτ� ακρ�βεια απ� γν�σιους ειδ�μονες και �χι απ� τους �διους τους πολιτικο�ς � τους «ειδ�μονες» των τηλεοπτικ�ν παραθ�ρων.

Δεν θα �ταν συνεπ�ς αναγκα�ο και σκ�πιμο να πραγματοποιε�ται μια τ�τοια εκτ�μηση για τα με�ζονα σαν αυτ� των παραδειγμ�των θ�ματα,  απ� �να �ργανο της πολιτε�ας υψηλο� κ�ρους και γν�σης,  π.χ απ� την Ακαδημ�α Αθην�ν; �νας τ�τοιος θεσμ�ς δεν θα βελτ�ωνε τη λογικ� και δεν θα με�ωνε τους κινδ�νους απ� φαιν�μενα δημαγωγ�ας και λα�κισμο�; Τ�τοιοι �μως θεσμο�  ε�ναι αντ�θετοι με τα συμφ�ροντα του πολιτικο� συστ�ματος. Στο ισχ�ον πολιτικ� σ�στημα, οι ψηφοφ�ροι  δεν  πρ�πει να γνωρ�ζουν αλλ� να πιστε�ουν.  

�πως �ταν επ�μενο, η απ�λεια της λογικ�ς απ� τους �ρχοντες μεταδ�θηκε:(1) Στους ανθρ�πους των ΜΜΕ και  στους «ημετ�ρους» των αρχ�ντων, για λ�γους ευν�ητους και (2) Στους απλο�ς πολ�τες οι οπο�οι �βλεπαν να προκ�βουν �σοι περιφρονο�σαν τη λογικ�.   

Η απ�λεια της λογικ�ς στην πατρ�δα της λογικ�ς ε�ναι γεγον�ς. Αυτ� το γεγον�ς το διαπ�στωσε πριν λ�γα χρ�νια �νας αξι�λογος πολιτικ�ς των νεοελλ�νων και το διατ�πωσε με δωρικ� λιτ�τητα:  «Η  Χ�ρα �γινε �να απ�ραντο φρενοκομε�ο».

 Τα α�τια της απ�λειας της λογικ�ς  

Η διαπ�στωση της απ�λειας της λογικ�ς, αποτελε� την αναγκα�α συνθ�κη αντιμετ�πισης του προβλ�ματος, αλλ� �χι και την ικαν�. Ικαν� συνθ�κη αποτελε� ο εντοπισμ�ς και η ακ�ρωση της αιτ�ας της απ�λειας της λογικ�ς.  �μως  ο εντοπισμ�ς της ικαν�ς συνθ�κης, �πως συν�γεται απ� τα αμ�σως επ�μενα, ε�ναι αντ�θετος με  τα συμφ�ροντα του κατεστημ�νου της εξουσ�ας· του πολιτικο�, του οικονομικο� , του πνευματικο�.

Η απ�λεια της λογικ�ς οφε�λεται στην απομ�κρυνση και αλλο�ωση των αρχ�ν της σημεριν�ς «δημοκρατ�ας» απ� εκε�νες της αυθεντικ�ς Δημοκρατ�ας· της Δημοκρατ�ας του αρχαιοελληνικο� πνε�ματος.

Η �ποψη αυτ� στηρ�ζεται στην εμπειρ�α και το ιστορικ� γεγον�ς �τι η Λογικ� και η Δημοκρατ�α γενν�θηκαν στον �διο χ�ρο και στον �διο χρ�νο. Το τελευτα�ο, η χωροχρονικ� σ�μπτωση γ�νεσης της Λογικ�ς και της Δημοκρατ�ας, δεν μπορε� να ε�ναι τυχα�ο γεγον�ς, αλλ� ε�ναι απ�δειξη �τι οι δ�ο αξ�ες αποτελο�ν μ�α ενια�α και αδια�ρετη οντ�τητα· �τι αποτελο�ν �να δ�δυμο Π�ργο που ο �νας στηρ�ζει τον �λλον και αν ο �νας καταρρε�σει με νομοτελειακ� βεβαι�τητα καταρρ�ει και ο �λλος. Αποδεικν�ει �τι μεταξ� της Λογικ�ς και της Δημοκρατ�ας υπ�ρχει παρ�μοια σχ�ση με αυτ� της κ�τας και αυγο�· και εδ� δεν γνωρ�ζουμε αν η Λογικ� γ�ννησε τη Δημοκρατ�α � Δημοκρατ�α τη Λογικ�, αλλ� γνωρ�ζουμε �τι αν χαθε� η μ�α χ�νεται και η �λλη.

 Περισσ�τερα για αυτ� τη σχ�ση υπ�ρχουν στο �ρθρο, «Νοημοσ�νη πολιτ�ν και Πολιτε�ματα»   http://www.dd-democracy.gr/article.asp?Id=55   .

Συμπ�ρασμα

Η επιστροφ� της λογικ�ς στον τομ�α της πολιτικ�ς εξουσ�ας, απαιτε� την επιστροφ� της δημοκρατ�ας στις αρχ�ς και τις πρακτικ�ς της Αθηνα�κ�ς Δημοκρατ�ας, οι οπο�ες φυσικ� θα προσαρμοσθο�ν προς τα δεδομ�να, ιδια�τερα τα τεχνολογικ�,  του 21^ου αι�να .  �να τ�τοιο πολ�τευμα,  που στο παρελθ�ν λειτο�ργησε μ�νο στα μικρ�  κρ�τη – π�λεις της αρχα�ας Ελλ�δας[iii], μπορε� σ�μερα να λειτουργ�σει σε κ�θε κρ�τος ανεξ�ρτητα απ� το μ�γεθος του. Η ν�α ψηφιακ� τεχνολογ�α  που «�κανε �λο τον κ�σμο �να χωρι�»,  διασφ�λισε την οικονομικ� και  λειτουργικ� δυνατ�τητα, που �λειπε επ� 2500 χρ�νια, για να ε�ναι εφικτ� η �παρξη μ�ας δημοκρατ�ας σαν την Δημοκρατ�α.