Για να δοθε� μια κατανοητ� απ�ντηση στο παραπ�νω ερ�τημα, πρ�πει πρ�τα να συμφων�σουμε σε �να γενικ�ς αποδοχ�ς ορισμ� των �ρων ορθολογισμ�ς και αποδοχ� των αποφ�σεων· πρ�πει να ξ�ρουμε για τι ακριβ�ς μιλ�με. Στην αντ�θετη περ�πτωση δημιουργο�νται αντιφατικ� και παρ�λογα συμπερ�σματα αφο� ο κ�θε �νας εννοε� τα δικ� του για αυτο�ς τους δ�ο �ρους. 

Αποδοχ�.

Με τον �ρο αποδοχ� αποφ�σεων  στην νομικ� επιστ�μη, εννοο�με την παρα�τηση των ενδιαφερομ�νων απ� την επιδ�ωξη ανατροπ�ς της απ�φασης με τα υπ�ρχοντα �νδικ� μ�σα.

Στην πολιτικ� εννοο�με την παρα�τηση του συν�λου, στην πρ�ξη της πλειον�τητας, των πολιτ�ν απ� την επιδ�ωξη ανατροπ�ς της απ�φασης με �λα τα ν�μιμα μ�σα· �νδικα, διαμαρτυρ�ες, απεργ�ες, καταλ�ψεις. Σημαντικ� και κρ�σιμο στοιχε�ο αυτο� του ορισμο� ε�ναι �τι η αποδοχ� αναφ�ρεται στο σ�νολο των πολιτ�ν και �χι στην τ�ξη των πολιτ�ν που �μεσα αφορ� η απ�φαση. Ε�ναι αυτον�ητο �τι η τ�ξη των αμ�σως ενδιαφερομ�νων κατ� καν�να θα αγων�ζεται για να ανατρ�ψει μια απ�φαση που θ�γει τα συμφ�ροντα της. Για να γ�νει και απ� την τ�ξη αυτ� αποδεκτ� η απ�φαση, βασικ� προ�π�θεση ε�ναι  να πεισθο�ν οι ενδιαφερ�μενοι �τι αυτ� εκφρ�ζει τη βο�ληση του συν�λου των πολιτ�ν και �χι τη βο�ληση του εν�ς � των ολ�γων που ασκο�ν την εξουσ�α.

Ορθολογισμ�ς

Με τον �ρο ορθολογισμ�ς, στις επιστ�μες - �πως για παρ�δειγμα στην οικονομ�α, στη διο�κηση των επιχειρ�σεων, στην πολιτικ� - εννοο�με τη λογικ� (μαθηματικ�) εκτ�μηση: (1) Των αποτελεσμ�των απ� την πραγματοπο�ηση αυτ�ς της απ�φασης και (2) Της πιθαν�τητας επ�τευξης αυτ�ν των αποτελεσμ�των. Για παρ�δειγμα ορθολογισμ�ς της απ�φασης του μεσοπρ�θεσμου προγρ�μματος ε�ναι η αξι�πιστη εκτ�μηση �τι η πραγματοπο�ηση του θα �χει σαν αποτ�λεσμα: τη με�ωση του χρ�ους στο Χ%, της ανεργ�ας στο Ψ% και �τι η  πιθαν�τητα επιτε�ξεως αυτ�ν των αποτελεσμ�των ε�ναι Ζ%. Απ� τον ορισμ� αυτ� προκ�πτει �τι ο ορθολογισμ�ς των αποφ�σεων ε�ναι  �ργο ειδημ�νων και �χι οι «απ�ψεις» πολιτικ�ν, ανθρ�πων των ΜΜΕ � απλ�ν πολιτ�ν.

Ε�ναι �σως χρ�σιμο να θυμ�σουμε �τι ορθολογισμ�ς στη φιλοσοφ�α σημα�νει κ�τι το γενικ�τερο και το πιο βασικ�[1] απ� �τι σημα�νει σ�μερα στις εφαρμοσμ�νες επιστ�μες.

Η αξιοπιστ�α και η αξ�α του ορθολογισμο�    

Οι προαναφερθε�σες εκτιμ�σεις των ειδημ�νων βασ�ζονται σε ορισμ�νες παραδοχ�ς οι οπο�ες θεωρο�με �τι  θα ισχ�σουν με πολ� μεγ�λη πιθαν�τητα, σχεδ�ν με βεβαι�τητα. Τ�τοιες παραδοχ�ς για παρ�δειγμα ε�ναι �τι δεν θα γ�νουν φυσικ�ς καταστροφ�ς � π�λεμοι. Η πιο �μως σημαντικ� και κρ�σιμη  παραδοχ� ε�ναι αυτ� της αποδοχ�ς – για την ακρ�βεια της �κτασης αποδοχ�ς -  της απ�φασης απ� τους πολ�τες. Αν αυτ� η παραδοχ� δεν ισχ�σει τ�τε ο ορθολογισμ�ς των ειδημ�νων π�ει περ�πατο· τ�τε ο ορθολογισμ�ς και των πιο μεγ�λων ειδημ�νων �χει την αξ�α «�σκησης επ� χ�ρτου» και �χι την αξ�α μιας αξι�πιστης εκτ�μησης μελλοντικ�ν γεγον�των. Το τι ισχ�ει για τον «ορθολογισμ�» των αυτ�-ανακηρυσσ�μενων ειδημ�νων  ε�ναι μ�λλον αυτον�ητο.

Απ� τα προηγο�μενα προκ�πτει �τι ορθολογισμ�ς χωρ�ς αποδοχ� �χει μ�νο θεωρητικ� αξ�α. Ακ�μη προκ�πτει �τι μ�α απ�φαση με μ�τριο ορθολογισμ� αλλ� μεγ�λη αποδοχ� ε�ναι αποτελεσματικ�τερη απ� μ�α απ�φαση με μεγ�λο ορθολογισμ� αλλ� αρνητικ� � μικρ� αποδοχ�. 

Το συμπ�ρασμα αυτ� �χει προφαν� λογικ� γιατ� η αποδοχ� αποτελε� το πιο κρ�σιμο στοιχε�ο του ορθολογισμο�. Στη συν�θη �μως πρακτικ� η αποδοχ� δεν αποτελε� αρμοδι�τητα και ευθ�νη των ειδημ�νων αλλ� των πολιτικ�ν. Η αντιμετ�πιση του ορθολογισμο� και της αποδοχ�ς �χι σαν �να ενια�ο θ�μα αλλ� σαν δ�ο αυτ�νομα θ�ματα, �χει οδηγ�σει στο εξ�ς παρ�λογο αποτ�λεσμα· να δημιουργε�ται κ�ρδος απ� τον ορθολογισμ� των αποφ�σεων π.χ 100 Ευρ� και συγχρ�νως ζημ�α απ� την μη αποδοχ�  120 Ευρ�. Συνεπ�ς ορθολογισμ�ς χωρ�ς αποδοχ� δεν ε�ναι ορθολογισμ�ς· ε�ναι παραλογισμ�ς.

 Πως δημιουργε�ται η αποδοχ� των αποφ�σεων.

Η αποδοχ�, η ελε�θερη αποδοχ� των πολιτικ�ν αποφ�σεων  αποτελε� βασικ�  χαρακτηριστικ� του πολιτικο� συστ�ματος και �χι της ποι�τητας του ορθολογισμο� των ειδημ�νων.

Στα πολιτικ� συστ�ματα που οι μεγ�λες αποφ�σεις λαμβ�νονται απ� το σ�νολο των πολιτ�ν με αμεσοδημοκρατικ�ς διαδικασ�ες (Δημοψηφ�σματα), οι πολιτικ�ς αποφ�σεις �χουν τη μ�γιστη στην πρ�ξη αποδοχ�. Στα συστ�ματα �μως αντιπροσωπευτικ�ς Δημοκρατ�ας που οι αποφ�σεις λαμβ�νονται – θεωρητικ� τουλ�χιστον - απ� την πλειοψηφ�α των αντιπροσ�πων των πολιτ�ν, ΠΩΣ δημιουργε�ται η αποδοχ� των αποφ�σεων ; ΠΟΙΟΙ ε�ναι οι υπε�θυνοι για αυτ�;

Η απ�ντηση ε�ναι και προφαν�ς και ιστορικ� τεκμηριωμ�νη:  Η αποδοχ� δημιουργε�ται με το παρ�δειγμα αυτ�ν που λαμβ�νουν τις αποφ�σεις και συνεπ�ς υπε�θυνοι για τη δημιουργ�α αποδοχ�ς ε�ναι οι εκλεγμ�νοι αντιπρ�σωποι των πολιτ�ν.

Στην αυθεντικ�, στην αρχαιοελληνικ� Δημοκρατ�α,  τις μεγ�λες αποφ�σεις τις λ�μβαναν οι πολ�τες εν� τις πολλ�ς,  αλλ� επαγ�μενες και περιοριζ�μενες απ� τις μεγ�λες, οι εκπρ�σωποι των πολιτ�ν· οι ονομαζ�μενοι τ�τε �ρχοντες.

�σως ε�ναι χρ�σιμο να θυμ�σουμε �τι :  (1) Η λ�ξη �ρχοντας προ�ρχεται απ� τη λ�ξη αρχ� και τ�τε προσδι�ριζε εκε�νους που �μπαιναν στην αρχ� εν�ς οργανωμ�νου σχηματισμο�, τους μπροστ�ρηδες, τους ηγ�τες. (2) Οι �ρχοντες αναδεικν�ονταν με κλ�ρωση και σε λ�γες περιπτ�σεις με εκλογ� � με εκλογ� των αρ�στων και τελικ� επιλογ� με κλ�ρωση μεταξ� των αρ�στων. Σε �να τ�τοιο πολ�τευμα ε�ναι αυτον�ητο �τι οι πολιτικ�ς αποφ�σεις, ανεξ�ρτητα του ορθολογισμο� τους, ε�χαν πο� μεγ�λη αποδοχ�.

Οι π�λεμοι των Ελλ�νων με τους Π�ρσες αποτελο�ν παραδε�γματα αποφ�σεων μεγ�λης αποδοχ�ς και μετρ�ου ορθολογισμο� με τη σημεριν� �ννοια του �ρου. Παρ�μοιες περιπτ�σεις υπ�ρχουν πολλ�ς στην ιστορ�α των Ελλ�νων �πως αυτ� της Επαν�στασης του 1821 και του ΟΧΙ του 1940. Τα αποτελ�σματα τ�τοιων αποφ�σεων αποτελο�ν τα θα�ματα της Ιστορ�ας των Ελλ�νων �που η μεγ�λη αποδοχ� υπερ�σχυσε του μικρο� ορθολογισμο�. 

Η αποδοχ� στις σημεριν�ς Δημοκρατ�ες

Στις σημεριν�ς δημοκρατ�ες �που �λη η ισχ�ς των πολιτ�ν μεταβιβ�ζεται στους εκλεγμ�νους αντιπροσ�πους τους, η αποδοχ� των αποφ�σεων δεν διασφαλ�ζεται απ� το πολ�τευμα γιατ� αφεν�ς οι πολ�τες δεν �χουν καμ�α συμμετοχ� στη λ�ψη των αποφ�σεων και αφετ�ρου η νοοτροπ�α των σημεριν�ν αντιπροσ�πων των πολιτ�ν ε�ναι πιο κοντ� στη νοοτροπ�α εκλεγμ�νων  πριγκ�πων παρ� στη νοοτροπ�α των αρχ�ντων της αρχαιοελληνικ�ς δημοκρατ�ας. Πολλ� παραδε�γματα δε�χνουν �τι στην κρατο�σα αντ�ληψη των αντιπροσ�πων μας, η ιδι�τητα του μπροστ�ρη που εμπν�ει με το παρ�δειγμα του θεωρε�ται δευτερε�ουσα και �χι κορυφα�α.  Το γνωστ� πρ�σφατο γεγον�ς που δ�ο –τρεις βουλευτ�ς  χαρακτηρ�στηκαν απ� τους υπ�λοιπους ως …λα�κιστ�ς, επειδ� επιχε�ρησαν να δ�σουν το παρ�δειγμα οικονομικ�ν θυσι�ν για την αντιμετ�πιση της οικονομικ�ς κρ�σης, λ�ει πολλ�· περιγρ�φει με σαφ�νεια την υπ�ρχουσα στους αντιπροσ�πους μας καθεστηκυ�α  αντ�ληψη σχετικ� με την αποστολ� τους.

Στη σημεριν� Δημοκρατ�α, οι �ρχοντες πιστε�ουν �τι η αποδοχ� των αποφ�σεων τους δεν δημιουργε�ται με το παρ�δειγμα τους, αλλ� με την κατ�λληλη πληροφ�ρηση των πολιτ�ν, με την επικοινωνιακ� τους πολιτικ�. Διακηρ�σσουν, χωρ�ς αναστολ�ς και δισταγμο�ς, �τι η μη αποδοχ� των αποφ�σεων απ� τους πολ�τες οφε�λεται στην επικοινωνιακ� πολιτικ� τους και  �χι στην πολιτικ� τους. Ουσιαστικ� πιστε�ουν �τι ευθ�νη και στ�χος τους δεν ε�ναι η �σκηση σωστ�ς πολιτικ� αλλ� η �σκηση σωστ�ς επικοινωνιακ�ς πολιτικ�ς· �τι το πρ�βλημα δεν ε�ναι ΤΙ λ�με, αλλ� ΠΩΣ το λ�με.

Οι πολ�τες �μως αυτ� τα β�ωσαν, τα κατ�λαβαν και τα συμπερ�σματα τους τα διατ�πωσαν στην Πλατε�α Συντ�γματος με τα συνθ�ματα: «Ποιος μας ρ�τησε;» και «�μεση Δημοκρατ�α». 

Συμπ�ρασμα

Η  Ελλ�δα σ�μερα βρ�σκεται, �πως λ�ει και ο Πρωθυπουργ�ς, σε π�λεμο. Σε �να ιδι�μορφο π�λεμο που ο εχθρ�ς δεν ε�ναι μ�νο κ�ποιο ξ�νοι, αλλ� εμε�ς οι �διοι. Εχθρο� μας στο σημεριν� π�λεμο ε�ναι η νοοτροπ�α και το �θος πρωτ�στως των πολιτικ�ν αλλ� και πολλ�ν πολιτ�ν που οι πολιτικο� τους �δωσαν διακριτικ� προν�μια σαν αμοιβ� για την πολ�τιμη βο�θεια τους στη κατ�κτηση της εξουσ�ας· στη με ψε�τικες υποσχ�σεις απ�κτηση της ψ�φου των απλ�ν πολιτ�ν.

Η σημεριν� «Δημοκρατ�α» δεν �χει πολ�τες και �ρχοντες �πως στη αρχα�α Αθ�να, αλλ� πληβε�ους, πατρικ�ους και �πατους �πως στην αρχα�α Ρ�μη.

Αργ� � γρ�γορα, αυτ� το πολιτικ� σ�στημα,  θα αλλ�ξει.

Αν η αλλαγ� γ�νει απ� τους  εκπρ�σωπους μας, πο� �χουν τη θεσμικ� υποχρ�ωση και αρμοδι�τητα τ�τοιων αλλαγ�ν, τ�τε θα γ�νει ομαλ�, γρ�γορα και με το μικρ�τερο κ�στος.

Αν δεν γ�νει απ� τους εκπροσ�πους μας, τ�τε θα γ�νει απ� τους �διους τους πολ�τες αλλ� με τρ�πο  αν�μαλο που θα �χει μεγαλ�τερη δι�ρκεια και κ�στος, τ�σο για τους πολ�τες �σο και για τους πολιτικο�ς.

Μακ�ρι αυτ� η νομοτελειακ� β�βαιη αλλαγ� να πραγματοποιηθε� απ� τους εκπρ�σωπους των πολιτ�ν.

Μακ�ρι οι εκπρ�σωποι μας να πιστ�ψουν �τι οι καιρο� και η Θε� Αν�γκη σ�μερα προστ�ζουν: (1) Οι σημερινο� εκπροσωπε� μας να ξαναγ�νουν �ρχοντες με την αρχαιοελληνικ� �ννοια του �ρου και (2) Η σημεριν� κοινων�α των οπαδ�ν, που οι �διοι δημιο�ργησαν, να ξαναγ�νει κοινων�α των πολιτ�ν· �πως �ταν πριν απ� 2.500 χρ�νια σε αυτ� εδ� τον τ�πο· στο λ�κνο της Δημοκρατ�ας