�������������� ��� ������������ ��� ������

��� ������ ����

Ο πολιτισμ�ς μας, που γενν�θηκε απ� τους νεωτερισμο�ς του 17ου αι�να, χαρακτηρ�ζεται απ� την μεγ�λη ταχ�τητα αλλαγ�ν και την αυξαν�μενη διακινδ�νευση, συνθλ�βοντας �σους αρνο�νται την προσαρμογ� στην ταχ�τητ� του. Κινε�ται σαν �να ανεξ�λεγκτο «τρελ� �χημα» που δεν μπορε� καν�νας να ελ�γξει. 

Επειδ� �μως η πρ�σφατη ιστορ�α �χει αποδε�ξει �τι ο ολοκληρωτισμ�ς και η γενικ�τερη διακινδ�νευση ε�ναι στην φ�ση της νεωτερικ�τητας, υπ�ρξε �νας προβληματισμ�ς για τον τρ�πο με�ωσης αυτ�ν των κινδ�νων.

Ο επι σειρ� ετ�ν διευθυντ�ς σπουδ�ν του London School of Economics �ντονι Γκ�ντενς,  στο �ργο του "Oι Συν�πειες της Νεωτερικ�τητας" αναρωτι�ται «μ�χρι ποιο� σημε�ου μπορο�με να δαμ�σουμε το τζαγγερν�τ [1] � τουλ�χιστον να το κατευθ�νουμε �τσι �στε να ελαχιστοποι�σουμε τους κινδ�νους και να μεγιστοποι�σουμε τις ευκαιρ�ες που μας προσφ�ρει η νεωτερικ�τητα». [2]

Ο Γκ�ντενς τοποθετ�θηκε με αυτ�ν την κλασικ� δοκιμιακ� γραφ� στο τ�λος της προτελευτα�ας δεκαετ�ας του 20^ου αι�να. Απ� τ�τε το τζαγγερν�τ �χει αποκτ�σει μια �λλη δυναμικ�.

 Η πρ�ταση του �πιου μετασχηματισμο�

Την εποχ� που ο Γκ�ντενς �γραψε το βιβλ�ο του αυτ�, η λεγ�μενη �πια � χαμηλ� πολιτικ� φαιν�ταν να δ�νει λ�σεις μ�σω της εξισορρ�πησης ζητημ�των ισχ�ος. Ο «�πιος � χαμηλ�ς μετασχηματισμ�ς» λειτο�ργησε εποικοδομητικ�, εξισορροπ�ντας τις δυν�μεις εκμεταλλευ�μενος την αν�γκη τους να διατηρο�ν -�στω για λ�γο- «το ηθικ� τους παρ�δειγμα».

Για την αν�γκη των Μεγ�λων δυν�μεων να διατηρο�ν το ηθικ� παρ�δειγμα -με στ�χο την εδρα�ωση της εξουσ�ας τους- �κανε λ�γο ο Μπρεζ�νσκι εν�πιον της πρ�της μεταψυχροπολεμικ�ς δεκαετ�ας και της δεκαετ�ας που το περιβαλλοντικ� πρ�βλημα θα απαιτο�σε υψηλ� παγκ�σμια προτεραι�τητα μαζ� με �λλα ζητ�ματα χαμηλ�ς ατζ�ντας � πολιτικ�ς στις διεθνε�ς σχ�σεις και στην διακυβ�ρνηση. Χαρακτηριστικ� -της αντ�ληψης του �πιου μετασχηματισμο�- ε�ναι η φρ�ση του �τι «η ισχ�ς μιας μεγ�λης δ�ναμης ελαττ�νεται αν αυτ� π�ψει να υπηρετε� μια ιδ�α». [3] Το βιβλ�ο του "Η Δε�τερη Ευκαιρ�α" διαπν�εται απ� την διαπ�στωση πως η Αμερικ� �χει χ�σει το ηθικ� της κ�ρος πα�οντας να ε�ναι αμερ�ληπτη στο Μεσανατολικ�, ανο�γοντας φυλακ�ς στο Γκουαντ�ναμο, αποτελ�ντας παρ�δειγμα προς αποφυγ� για την με�ωση του περιβαλλοντικο� αποτυπ�ματος κλπ και �τι αυτ� �χει βλ�ψει την ισχ� της.

Τα διπολικ�  σταυροειδ� υποδε�γματα εξισορρ�πησης που παρουσι�ζει ο Γκ�ντενς στο βιβλ�ο του λειτουργο�ν -και λειτουργο�σαν ως σε �να σημε�ο. Εν� �μως θα μπορο�σαμε να αναμ�νουμε �στε αυτ� να λειτουργο�ν στο διηνεκ�ς, εμφαν�στηκαν ν�ες εξελ�ξεις που αν�τρεψαν τις προσδοκ�ες του «χαμηλο� μετασχηματισμο�»:

1. παρ� την �ποια επιφυλακτικ�τητα που ε�χε αναπτ�ξει η κοινων�α και η διαν�ηση απ�ναντι στην ραγδα�α α�ξηση της διακινδ�νευσης της ζω�ς και

2. παρ� το γεγον�ς �τι αναδεικνυ�ταν μια τ�σο ελπιδοφ�ρος εποχ� παγκοσμιοπο�ησης �στε να κ�νει κ�ποιους να πιστ�ψουν πως �ρθε το «τ�λος της ιστορ�ας».

Παρ�λα αυτ� κιν�θηκαν δυναμικ�ς -σε �να βαθμ� παλ�νδρομες και σε �να βαθμ� καινοτ�μες-  που αν�τρεψαν �λο αυτ� το τοπ�ο. Θα αναφερθο�με λοιπ�ν σε αυτ� την δυναμικ� ασυμμετρ�α που βρ�σκεται πλ�ον εν εξελ�ξει.

 Η αιφν�δια ανατροπ� – επαναφορ� στην στρατηγικ� επιβολ�ς ισχ�ος

Γιν�μαστε μ�ρτυρες της επανατροφοδ�τησης της «δυναμικ�ς ασυμμετρ�ας» η οπο�α αποδυναμ�νει �λες τις παρακαταθ�κες του εξανθρωπισμο� της νεωτερικ�τητας [4]  που τ�σο επαχθ�ς κ�ρδισε ο πολ�της και η ανθρωπ�τητα μ�σα στην ιστορ�α. Εκε�νο που δεν υπολογ�στηκε απ� τους υπερμ�χους της �πιας πολιτικ�ς, ε�ναι το κατ� π�σο υπ�ρχουν πα�κτες με πολ� μεγ�λη στρατηγικ� ισχ�, με υποβλητικ� και παρασκηνιακ� αυθεντ�α στις κυβερν�σεις και στους διεθνε�ς οργανισμο�ς -που θα επιδ�ωκαν κ�ποια στιγμ� που θα �κριναν κατ�λληλη- να «αξιοποι�σουν» την μεταδιπολικ� εποχ� επιβ�λλοντας �ρους και στρατηγικ�ς ισχ�ος.

Αυτ� η αλλαγ� συν�βη εν� οι κοινων�ες παρ�μεναν με �λυτα προβλ�ματα φονταμενταλισμο� και ανισ�τητας προσμ�νοντας λ�σεις -στο πεδ�ο των διεθν�ν σχ�σεων, των ανθρ�πινων αναγκ�ν και της διακυβ�ρνησης- μ�σα απ� το αν�πτυγμα του λ�γου. �μως, �να υπερκε�μενο πεδ�ο παιγν�ου και στρατηγικ�ς ισχ�ος προκ�λεσε μια διακινδυνευτικ� κ�νηση -μια δυναμικ� ασυμμετρ�α- ανατροφοδοτ�ντας τις εξελ�ξεις προς την κατε�θυνση της αναδιανομ�ς ισχ�ος αντιμετωπ�ζοντας την �λη κατ�σταση στα πλα�σια της ανταγωνιστικ�ς κυριαρχ�ας.

Στην ουσ�α παρακολουθο�με την επιστροφ� στην πολιτικ� της διεθνοποιημ�νης ολιγαρχ�ας. �χι β�βαια �τι ε�χε αυτ� ποτ� απουσι�σει. Η διε�ρυνση της ιδεολογικ�ς αμβλ�τητας των λα�ν, και ο εφησυχασμ�ς τους -μ�σα απ� τις προσδοκ�ες της �πιας � χαμηλ�ς πολιτικ�ς- επ�τρεψε στην διεθνοποιημ�νη ολιγαρχ�α να επιβ�λει περισσ�τερο δραστικ� μ�τρα, συνεχ�ζοντας την εισβολ� που ε�χε ξεκιν�σει η διακυβ�ρνηση της Θ�τσερ, του Ρ�ιγκαν και ο καπιταλιστικ�ς μετασχηματισμ�ς της Κ�νας και των αναδυ�μενων οικονομι�ν.

 Το σκεπτικ� της θεσμικ�ς εκτροπ�ς

Οι πα�κτες της επιβολ�ς στρατηγικ�ν ισχ�ος:

1. Ερμ�νευσαν τον ορ�ζοντα ως πεδ�ο μεγ�λης αναδιανομ�ς ισχ�ος και συμφερ�ντων.

2. Προ�βλεψαν την α�ξηση της �ντασης της ανταγωνιστικ�τητας και αποφ�σισαν να ισχυροποι�σουν τις θ�σεις τους.

3. Αναγν�ρισαν την επερχ�μενη περιβαλλοντικ� στεν�τητα -σε �να βαθμ�- και την ερμ�νευσαν ως �να παρ�γοντα που θα �πρεπε να τον αφομοι�σουν μ�σα στο καπιταλιστικ� βιομηχανικ� αναπτυξιακ� τους πρ�τυπο.

4. Δι�βλεψαν την �φεση της οικονομικ�ς πολιτικ�ς και το �ριο της ενσωμ�τωσης �λων των κινημ�των, και τον μετριασμ� της προσπ�θει�ς τους λ�γο των συνθηκ�ν ευημερ�ας, της κοινων�ας του θε�ματος σε πεδ�α χαμηλ�ς πολιτικ�ς και πολιτικ�ς μειωμ�νης ισχ�ος � πολιτικ�ς δε�τερης τροχι�ς εν� ταυτ�χρονα �βλεπαν ευκαιρ�ες εμβολισμο� με ν�α πρ�τυπα της πολιτικ�ς δε�τερης τροχι�ς, του πεδ�ου των ΜΚΟ και του κοινωνικο� πεδ�ου.

5. Αναγν�ρισαν μια εν εξελ�ξει διακ�βευση του οικονομικο� ανθρωπολογικο� προτ�που.
Πρ�γματι η ανθρωπ�τητα �φτανε σε �να σημε�ο διακλ�δωσης, διακ�μανσης και μετασχηματισμο� μιας υβριδικ�ς δυναμικ�ς στο οικονομικ� ανθρωπολογικ� πρ�τυπο σε σχ�ση με τον καταναλωτ�, με την ανθρ�πινη ταυτ�τητα, με τον μετασχηματισμ� της μαζικ�τητας, και ου το κ�θε εξ�ς.

6. Εκτ�μησαν �τι μπορο�σαν να επανακεφαλαιοποι�σουν τους «αφηρημ�νους θεσμο�ς» -�πως τους αποκαλε� ο Γκ�ντενς- επιβ�λλοντας μορφ�ς συγκεντρωτισμο� εξουσ�ας. Με τον συγκεντρωτισμ� σκοπε�ουν να αποκτ�σουν μια διατακτικ� δυναμικ� σε πολλ�ς περιπτ�σεις -�στω μ�σω προβοκ�τσιας- λειτουργ�ντας διχαστικ� στο πολιτικ� υποκε�μενο πχ.

α) μεταξ� των αναγκ�ν ασφ�λειας και ελευθερ�ας και
β) μεταξ� αλληλεγγ�ης και ευημερ�ας.

 Εκτροπ� εν μ�σω γενικευμ�νης κ�πωσης θεσμ�ν και ανθρ�πων

�τσι, η διαρκ�ς ολιγαρχικ� τ�ξη -ως εθνικ� και διεθνοποιημ�νη πυραμ�δα [5] εκτροπ�ς- θε�ρησε πως μπορο�σε να παρ�μβει καθοριστικ� στις εξελ�ξεις και να μοχλε�σει την αναδι�ρθρωση της εμπρ�γματης οικονομ�ας -ακ�μη και με το �λλοθι της «ευημερ�ας για �λους»-  μ�σω της υπερχρεωμ�νης αν�πτυξης.

Μετ� απ� τις γεωπολιτικ�ς κρ�σεις, την συνεχιζ�μενη παγκ�σμια κρ�ση του 2008 και την επ�κταση των δημοσιονομικ�ν πολιτικ�ν με�ωσης του χρ�ους, τ�θηκε τ�λος στον �πιο μετασχηματισμ�. Το πρ�βλημα εντε�νεται απ� το γεγον�ς �τι δεν �χει αναδυθε� κ�ποια ιδεολογικ� κοσμοθεωρητικ� και εναλλακτικ� πρ�ταση η οπο�α να μπορε� να λειτουργ�σει:

1. τ�σο στην μικρ� κλ�μακα ως βιωματικ� του προσ�που και της ομ�δας αλλ� και
2. �σο και στην μεγ�λη κλ�μακα ως βιωματικ� των μεγ�λων κινημ�των.

Αυτ�ς οι εξελ�ξεις �χουν ως συν�πεια το τζαγγερν�τ να ε�ναι πολ� πιο ανεξ�λεγκτο απ� �τι �ταν πριν 20 χρ�νια, και για το οπο�ο αναζητο�σε τρ�πους ελ�γχου του ο Γκ�ντενς. Σ�μερα, �χουμε �να πυρηνικ�, περιβαλλοντικ�, κοινωνικ� και οικονομικ� ιστορικ� τζαγγερν�τ. Οι θεσμο� �φτασαν στο ζεν�θ τους και τ�ρα κινο�νται προς το ναδ�ρ. Η κυκλικ�τητα [6] ενσωματ�νει �χι μ�νο αναδρασιακ� ενθαλπ�α αλλ� και εντροπ�α. Το φαιν�μενο της κυκλικ�τητας –σε σχ�ση με την γν�ση και τις διαδικασ�ες- απασχ�λησε επ�σης τον Γκ�ντενς.

Η υπερεξειδ�κευση των μετ�πων διακινδ�νευσης προκαλε� την κ�πωση της εγρ�γορσης. Στην αναπτυξιακ� κ�πωση ε�χε επισημ�νει ο Γκιντενς �τι θα βρισκ�ταν η ανθρωπολογικ� διακλ�δωση. Βρισκ�μαστε πλ�ον σε μια κ�πωση ανθρ�πων και θεσμ�ν.

Αυτ� τη στιγμ�, (2011) ε�ναι αδ�ναμη μια αμφ�δρομη δυναμικ� μεταξ� της μεγ�λης και της μικρ�ς κλ�μακας –�πως αιτε�το και μπορο�σε να γ�νει πριν απ� δ�ο δεκαετ�ες. Παρ� την διευκ�λυνση της διακ�νησης της πληροφορ�α μ�σω του διαδικτ�ου και το �τι οι κ�κλοι της επικοινων�ας στην πολιτικ� ε�ναι ταχ�τεροι, παρ�λα αυτ� βρισκ�μαστε σε μια ειδικ� συνθ�κη αποξ�νωσης της μεγ�λης κλ�μακας (του συν�λου της ανθρωπ�τητας). Αυτ� η αποξ�νωση αποτελε� ζ�τημα πρ�θεσης της ολιγαρχικ�ς τ�ξης. Εξαιτ�ας τ�σο της γεωγραφικ�ς επ�κτασης της αποξ�νωσης �σο και της ανθρωπολογικ�ς βαθ�τητ�ς της τα πρ�γματα δεν εξελ�σσονται  σε θετικ� κατε�θυνση.    Η παγ�δευση του ανθρ�που στις αδρ�τητες και στις αδρανειακ�τητες εκτε�νεται. Η κοινων�α του θε�ματος λειτουργε� καταλυτικ� σε αυτ� -�πως και ο κατασκευασμ�νος εαυτ�ς.

Το υποκε�μενο πλ�ον ρυθμ�ζεται απ� ν�ες ανθρωπολογικ�ς και ψυχολογικ�ς συνθ�κες ταυτ�χρονα με τις θεσμικ�ς αλλαγ�ς. Θα λ�γαμε �τι αναδε�χθηκε �νας θ�ρυβος και �νας πληθωρισμ�ς σημ�των, τα οπο�α:

1. αλληλενεργο�ν στο ναρκισσιστικ� πεδ�ο,
2. αλληλενεργο�ν το λ�γο σε ανεπεξ�ργαστα πεδ�α, που λειτουργο�ν αρχ�γονοι ψυχολογικο� αυτοματισμο�.

Τι �χει αλλ�ξει σε σχ�ση με το παρελθ�ν

Υπ� μια �ποψη η εποχ� μας διακρ�νεται σε σχ�ση με το παρελθ�ν απ�:

1. Την μεγ�θυνση του ενεργο� πληθυσμο� -επικοινωνιακ� οικονομικ� και πολιτικ�- με �ρους ανερμ�τιστους.

2. Τον πληροφοριακ� � τον σημειολογικ� βομβαρδισμ� � τον θ�ρυβο με �ρους ετεροκαθορισμο� απ� την διαφ�μιση.

3. Την κοινων�α του θε�ματος.

4. Την ενεργοπο�ηση των τιτανικ�ν στοιχε�ων του ψυχισμο�.

Η ενεργοπο�ηση των τιτανικ�ν στοιχε�ων του ψυχισμο�, γ�νεται σε �να μεγ�λο πλ�θος -και διογκ�νεται διαγενεακ� με την τελευτα�α γενε�- ως αποσ�νδεση � ως απ�σχιση της λειτουργ�ας του εαυτο� στο επ�πεδο του φλοιο� του εγκεφ�λου.  Αναδεικν�εται δηλαδ� μια ν�α δυναμικ� που �χει επ�σης ψυχολογικ�ς, νευρολογικ�ς και οργανικ�ς αναφορ�ς. Ταυτ�χρονα �χει και αναφορ�ς στην κουλτο�ρα, την γλ�σσα, τη μουσικ� και το θορυβ�δες περιβ�λλον ως υποκατ�σταση της εσωτερικ�τητας και της επικοινων�ας. Η �κπτωση της γλ�σσας γ�νεται πολ� πιο αδρ� -υπ� την αρνητικ� �ννοια του �ρου- � χονδροειδ�ς.  Η δυναμικ� της γλ�σσας εν� θα μπορο�σε να λειτουργε� ως ενθαλπ�α λειτουργε� ως παρ�γοντας εντροπ�ας και αποδ�μησης.

Αυτ� �χει ως συν�πεια να εντε�νεται η ανεπ�ρκεια των υποκειμ�νων. Η πληθυσμιακ� α�ξηση του αριθμο� των ανεπαρκ�ν υποκειμ�νων αυξ�νει στατιστικ� τις πιθαν�τητες κατ�ρρευσης της ανθρωπ�τητας και του συστ�ματος.

Η ανθρωπολογικ� διορατικ�τητα δεν αναδεικν�εται ο�τε απ� αυτο�ς που κυβερν�νε αλλ� ο�τε και απ� αυτο�ς που διεκδικο�ν την διαλεκτικ� μεταξ� του κυρ�ου και του δο�λου, η οπο�α �χει π�ρει περισσ�τερο δυσδι�κριτες δυναμικ�ς -παρ� την αδρ�τητ� της- απ� την εποχ� της εθελοδουλ�ας του Ετι�ν ντε Λα Μποεσ� [7] μ�χρι την κοινων�α του θε�ματος του Γκυ Ντεμπ�ρ. [8]  Τα πρ�γματα �χουν γ�νει πολ� πιο δ�σκολα σε αυτ� το σημε�ο. Σε αυτ�ν την ιστορικ� φ�ση, ο �νθρωπος δεν παλινδρομε� πλ�ον με την επ�τευξη του στ�χου –�πως συν�βαινε στο παρελθ�ν- �που ε�χε μπροστ� του την αγωνιστικ� αντιπαλ�τητα ως κινητ�ριο ρυθμιστ� του.

 Οδικ�ς χ�ρτης προς �ναν ν�ο συντακτικ� πολιτισμ�

�λο και πιο πολ�, αναδεικν�εται ως μ�νη λ�ση, μια δημιουργικ� συντακτικ� πολιτικ� και �νας ν�ος συντακτικ�ς πολιτισμ�ς, �πως συν�βη σε μεγ�λες κρ�σεις λα�ν στην ιστορ�α τους. Μ�νο που αυτ� την φορ�,  πρ�πει να γ�νει η συντακτικ� αμεσ�τητα και καθοριστικ�τητα της βο�λησης πρ�πει να εκφραστε� μ�σω της σ�νταξης της αφετηρ�ας του μ�λλοντος -τ�σο σε παγκ�σμιο �σο και σε τοπικ� επ�πεδο.

Η εξ�λιξη και η ιστορ�α απ� δω και π�ρα εξελ�σσεται �λο και πιο �ντονα ως �νας εμφ�λιος δ�ο ανθρωπολογικ�ν επιλογ�ν � στ�σεων της αστικ�ς τ�ξης, σαν μεγ�λος Εμφ�λιος που θα κριθε� σε πολλ�ς αλλ� και σε κρ�σιμες μ�χες:

1. Στην μια πλευρ� θα συνταχθε� η συντριπτικ� πλειοψηφ�α της εργατικ�ς τ�ξης και των αγροτ�ν, η πλειοψηφ�α των διανοουμ�νων χαρακτηριζ�μενη απ� μια ν�α δυναμικ� και υποστηριζ�μενη απο το οπλοστ�σιο των επιστημ�ν του ανθρ�που.

2. Στην �λλη πλευρ� θα συνταχθο�ν οι τυφλο� λ�τρεις, οι π�σχοντες απ� την αυταπ�τη της λαγνε�ας της ισχ�ος, των συμφερ�ντων και της εξουσ�ας. Οι ξ�νοι στο ν�ημα, στον λ�γο και στην αλληλεγγ�η.

Εξαρτ�ται στους ανθρ�πους της σκ�ψης αν θα ενεργοποι�σουν με ομαδικ�τητα, με δικτ�ωση και με συνεργατικ�τητα την δυναμικ� τους και την βο�λησ� τους.

Εξαρτ�ται απ� τους λαο�ς και τις κοινων�ες απ� το αν θα στοχαστο�ν και θα επαναπροσδιορ�σουν την σχ�ση τους με την πολιτικ�.

Εξαρτ�ται απ� τους καταναλωτ�ς � τους εργαζ�μενους απ� το αν θα επαναπροσανατολ�σουν την σχ�ση τους με την οικονομ�α και την αγορ�.

Σε αυτ� την σ�γκρουση οπωσδ�ποτε θα λ�βουν μ�ρος και οι θρησκε�ες οι οπο�ες θα ε�ναι θεμελιωδ�ς διχασμ�νες μεταξ�:

1. αυτ�ν που διαθ�τουν την ηρωικ�τητα της αλληλεγγ�ης και που στοχ�ζονται φιλοσοφικ� και
2. αυτ�ν που εκφρ�ζουν το φονταμενταλισμ� και την λαγνε�α της αμετατροπ�ας και της εξουσ�ας.

Η δ�ξα –τ�σο για την ν�κη �σο και για την �ττα του ανθρ�που- θα αν�κει στην πολιτικ� και σε μ�κος χρ�νου στην παιδε�α. Εκε� θα συγκεντρωθο�ν �λα τα στοιχε�α της δυν�μεως και της βουλ�σεως, με το φως των κοινωνικ�ν και οικονομικ�ν επιστημ�ν με το φως της αυτογνωσ�ας αλλ� και της οικουμενικ�τητας του ανθρ�που.

Δεν χρει�ζεται πια να παραχωρο�με μερ�διο δραματικ�τητας στο θ�αμα �σο και υγει�ς να ε�ναι αυτ�. �λες οι δυν�μεις του ψυχισμο� μας και του λογισμο� μας πρ�πει να ανακληθο�ν μ�σα μας επ� μακρ�ν για μια συντακτικ� στρατι� λ�γου, βο�λησης και πολιτικ�ς δημιουργ�ας.

Το εγχε�ρημα ε�ναι πολ� πιο μεγ�λης δυναμικ�ς και απαιτητικ�τητας απ� �τι �ταν στο δε�τερο παγκ�σμιο π�λεμο και απαιτε� μια νηφ�λια,  διαρκ� και ισχυρ� αμεσ�τητα. Χρει�ζεται να παραχθε� μια ν�α ενσυνε�δητη οικουμενικ� συνοχ� μια συνοχ� με λ�γο, με αμεσ�τητα και δημιουργικ� συνθετικ�τητα.

Ο δρ�μος ε�ναι δ�σκολος και οι καιρο� ενδιαφ�ροντες. �πως �λεγε ο ποιητ�ς Φρ�ντριχ Χ�λντερλιν «�που κ�νδυνος ε�ναι, εκε� και η σωτηρ�α». [9]

Συμπ�ρασμα - σ�νοψη

• Ο πολιτισμ�ς που γενν�θηκε απ� την νεοτερικ�τητα κινε�ται με μεγ�λη ταχ�τητα αλλαγ�ν και αυξαν�μενη διακινδ�νευση, συνθλ�βοντας �σους αρνο�νται την προσαρμογ� στην ταχ�τητ� του.
• Ως απ�ντηση στους β�αιους ρυθμο�ς και τους αυξαν�μενους κινδ�νους προτ�θηκε ο «χαμηλ�ς μετασχηματισμ�ς» που αξιοποιο�σε την αν�γκη των δυν�μεων να επιδεικν�ουν το ηθικ� παρ�δειγμα ακ�μη και ως σκοπιμ�τητα για την διατ�ρηση της δ�ναμ� τους.
• Ακολο�θησε μια περ�οδος ευημερ�ας και προσδοκι�ν που ενσωμ�τωσε το μεγ�λο σ�νολο της κοινων�ας σε �να κλ�μα εφησυχασμο� και αποξ�νωσης απ� τα κοιν�.
• Τ�τε η οικονομικ� ολιγαρχ�α �κρινε πως μπορο�σε να επιχειρ�σει β�αια –με χρ�ση ισχ�ος- μια ευρε�ας �κτασης θεσμικ� εκτροπ� και αναδιανομ� ισχ�ος επιβ�λλοντας �να συγκεντρωτικ� μοντ�λο εξουσ�ας. Ο τρ�πος χειρισμο� του ζητ�ματος της ασφ�λειας απ� ασ�μμετρες απειλ�ς και της μετατροπ�ς του προβλ�ματος της φο�σκας σε δημοσιονομικ� πρ�βλημα χρ�ους �σβησαν τις υποσχ�σεις της «�πιας ισχ�ος».
• Μ�σα σε αυτ� το ν�ο πλα�σιο, ως μοναδικ� λ�ση φαντ�ζει η δημιουργικ� συντακτικ� πολιτικ�.
• Θα υπ�ρξει μια σ�γκρουση αν�μεσα σε δ�ο ανθρωπολογικ� μοντ�λα. Σημειολογικ� θα συγκρουστο�ν το μοντ�λο της καλ�ς θ�λησης με το μοντ�λο της ισχ�ος και της παρ�δοσης στον φ�βο. Η πολιτικ� (�μεσα) και η παιδε�α (μακροχρ�νια) θα αποτελ�σουν την αιχμ� του δ�ρατος γι’ αυτ� την σ�γκρουση.
• Το εγχε�ρημα ε�ναι πολ� πιο μεγ�λης δυναμικ�ς και απαιτητικ�τητας απ� �τι �ταν στο δε�τερο παγκ�σμιο π�λεμο και απαιτε� μια νηφ�λια,  διαρκ� και ισχυρ� αμεσ�τητα.

�λες οι δυν�μεις του ψυχισμο� μας και του λογισμο� μας πρ�πει να ανακληθο�ν μ�σα μας επ� μακρ�ν για μια συντακτικ� στρατι� λ�γου, βο�λησης και πολιτικ�ς δημιουργ�ας.

Αναφορ�ς:
[1] Το �χημα αυτ� αποδ�θηκε στα θωρηκτ� πλο�α, αλλ� αποτελε� και αναφορ� στην βαθ�τερη χειμαρρ�δη δυναμικ� του Κρ�σνα �πως αυτ� φανερ�θηκε στον μαθητ� του Αρτζο�να στο �πος Μπαγκαβ�τ Γκ�τα. Αυτ�ν την δυναμικ� επικαιροπο�ησε ο επικεφαλ�ς του προγρ�μματος Μανχ�ταν, του σχεδ�ου που υλοπο�ησε την πρ�τη ατομικ� β�μβα-  χρησιμοποι�ντας σε συν�ντευξ� του στην τηλε�ραση μια φρ�ση απ� το �πος αυτ� λ�γοντας «τ�ρα �γινα ο θ�νατος, ο καταστροφ�ας των κ�σμων».

Το «τζαγγερν�τ» που αναφ�ρει ο �ντονι Γκ�ντενς, στο βιβλ�ο του "Οι Συν�πειες της Νεωτερικ�τητας" «προ�ρχεται απ� την ινδικ� λ�ξη jagannath -�ρχοντας του κ�σμου, και ε�ναι τ�τλος του Κρ�σνα �να ε�δωλο αυτ�ς της θε�τητας περιφ�ρεται κ�θε χρ�νο στους δρ�μους π�νω σε πελ�ριο �χημα κ�τω απ� το οπο�ο λ�γεται �τι �πεφταν οι οπαδο� του για να συντριβο�ν απ� τους τροχο�ς» Ο �ντονι Γκ�ντενς το χρησιμοποιε� για να παραστ�σει με μια εικ�να τον «φρεν�ρη ρυθμ� αλλαγ�ν» -που αποτελε� τη φ�ση του σ�γχρονου νεωτερικο� κ�σμου-  που «συντρ�βει �σους του αντιστ�κονται» ζ�ντας σε �να κ�σμο που «ποτ� δεν θα κατορθ�σουμε να αισθανθο�με απ�λυτα ασφαλε�ς». σελ 170

Giddens Anthony, 2001, "Οι Συν�πειες της Νεωτερικ�τητας", εκδ�σεις Κριτικ�

[2] το �διο, σελ. 183

[3] Brzezinski Zbigniew, "Η Δε�τερη Ευκαιρ�α", εκδ�σεις Α.Α.Λιβ�νη
[4] «Η νεωτερικ�τητα αναφ�ρεται σε τρ�πους κοινωνικ�ς ζω�ς � οργ�νωσης που εμφαν�στηκαν στην Ευρ�πη απ� τον δ�κατο �βδομο αι�να κι �πειτα, εν� στην συν�χεια �σκησαν επιρρο� λ�γο – πολ� σε παγκ�σμια κλ�μακα»
Giddens Anthony, 2001, "Οι συν�πειες της Νεωτερικ�τητας", εκδ�σεις Κριτικ�, σελ. 15

[5] Ζ�σης Γι�ννης, 2010,

α) ΠΩΣ ΣΤΗΘΗΚΕ Η "ΠΥΡΑΜΙΔΑ" ΣΥΜΜΕΤΟΧΙΚΗΣ ΚΑΙ ΘΕΣΜΙΚΗΣ ΕΚΤΡΟΠΗΣ ΤΗΣ ΑΓΟΡΑΣ

β) H ΠΥΡΑΜΙΔΑ ΤΗΣ ΣΤΡΕΒΛΗΣ ΥΠΑΝΑΠΤΥΞΗΣ Η' ΤΗΣ ΑΝΥΠΑΡΞΙΑΣ ΤΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ
[6] Ζ�σης Γι�ννης, 2011,

α) Η ΕΝΟΠΟΙΗΜΕΝΗ ΘΕΩΡΙΑ ΤΗΣ ΙΣΤΟΡΙΚΗΣ ΕΞΕΛΙΞΗΣ ΚΑΙ ΤΟ ΦΑΙΝΟΜΕΝΟ ΤΗΣ ΑΝΤΙΣΤΡΟΦΗΣ

β) ΕΠΙΛΥΣΗ ΣΥΓΚΡΟΥΣΕΩΝ: ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΝΑΤΡΟΦΟΔΟΤΗΣΗ ΣΤΗ ΛΥΣΗ
[7] Ετι�ν ντε Λα Μποεσ�, 1995, "Πραγματε�α περ� Εθελοδουλε�ας", εκδ�σεις Πανοπτικ�ν

[8] Γκυ Ντεμπ�ρ, 2000, "Η Κοινων�α του Θε�ματος", εκδ�σεις Διεθν�ς Βιβλιοθ�κη

[9] Χ�λντερλιν Φρ�ντριχ, "Π�τμος και �λλα Ποι�ματα", εκδ�σεις Αιγ�κερως, σελ. 103

 Διαβ�στε επ�σης:

-Κρ�σεις & Βι�σιμα Σχ�δια για το μ�λλον στον 21ο αι�να

Σημε�ωση Ιστοσελ�δας

Ο Γι�ννης Ζ�σης �ταν συγγραφ�ας, δημοσιογρ�φος και ποιητ�ς. Σπο�δασε Οικονομικ� στην ΑΣΟΕΕ, Παιδαγωγικ� στην Παιδαγωγικ� Ακαδημ�α Λαμ�ας και Πολιτικ�ς Επιστ�μες στο Π�ντειο Πανεπιστ�μιο Αθην�ν. Διατ�λεσε διακεκριμ�νο  στ�λεχος:  της ΜΚΟ  Σ�λων για τη Σ�νθεση και τον Οικολογικ� Πολιτισμ� στον 21^ο Αι�να, της www.solon.org.gr και του τηλεοπτικο� σταθμο�  STAR TV Κεντρικ�ς Ελλ�δας.

Με το υψηλ� �θος του και την αξι�λογη προσφορ� του τ�μησε τον κλ�δο που υπηρ�τησε αλλ� και την ιδιαιτ�ρα του πατρ�δα τη Λαμ�α, την Φθι�τιδα .

�φυγε πολ� νωρ�ς, αλλ� οι ιδ�ες και το �ργο του �μειναν.

�λοι αυτο� που τον γν�ρισαν και συνεργ�στηκαν μαζ� του θα τον θυμ�μαστε με σεβασμ� και αγ�πη.

Δ.Κ