� �������� ����� ��� ����������� ��� ��� ����� ��� ������
��� ��������� �������
Η Κ�ρτα του Πολ�τη ε�ναι μια πλαστικ� κ�ρτα στο μ�γεθος των πιστωτικ�ν καρτ�ν, που �χει ενταμιευμ�να βασικ� στοιχε�α του κατ�χου της. Τ�τοια στοιχε�α για παρ�δειγμα ε�ναι : ο αριθμ�ς αστυνομικ�ς ταυτ�τητας, ο αριθμ�ς φορολογικο� μητρ�ου (ΑΦΜ), ο αριθμ�ς μητρ�ου κοινωνικ�ςασφ�λισης ( ΑΜΚΑ ), ο εκλογικ�ς αριθμ�ς, η φωτογραφ�α μας, τα δακτυλικ� μας αποτυπ�ματα, και �λλα βασικ� στοιχε�α. Ο τελικ�ς κατ�λογος αυτ�ν των στοιχε�ων δεν �χει μ�χρι στιγμ�ς οριστικοποιηθε� στη χ�ρα μας.
Με τα στοιχε�α αυτ�, που θα συνοδε�ονται απ� �να προσωπικ� κωδικ� αριθμ�, θα ε�ναι δυνατ� και ασφαλ�ς η πρ�σβαση του κατ�χου σε δι�φορα ψηφιακ� αρχε�α και υπηρεσ�ες που θα « φορτωθο�ν» σε �να κατ�λληλο σ�στημα πληροφορικ�ς. Τ�τοια για παρ�δειγμα στοιχε�α ε�ναι: ο ιατρικ�ς φ�κελος, τα στοιχε�α περιουσ�ας, τα φορολογικ� στοιχε�α και �λλα στοιχε�α του πολ�τη που ε�ναι σ�μερα, � θα ε�ναι α�ριο, σε ψηφιακ� μορφ�.
Βαθ�τερος στ�χος του θεσμο� ε�ναι να αποτελ�σει η κ�ρτα �χημα για τη μετ�βαση των πολιτ�ν στη Ν�α Ψηφιακ� Εποχ�· να γ�νει το διαβατ�ριο για τη Ν�α Ψηφιακ� Εποχ�.
Τα πλεονεκτ�ματα της παροχ�ς υπηρεσι�ν με ψηφιακ� τρ�πο, σε σ�γκριση με τον παλαι� συμβατικ� τρ�πο, συνοψ�ζονται στην εξαιρετικ� μεγ�λη βελτ�ωση: της ευελιξ�ας, της ταχ�τητας, του κ�στους και της αξιοπιστ�ας των παρεχομ�νων υπηρεσι�ν.
Για να κατανοηθε� η �κταση αυτ�ς της βελτ�ωσης, ε�ναι αρκετ� να θυμ�σουμε τα πλεονεκτ�ματα που υπ�ρχουν στην αν�ληψη χρημ�των με κ�ρτα, απ� αυτ�ν με την προσ�λευση μας στο ταμε�ο της τρ�πεζας και μ�λιστα �ταν το ταμε�ο λειτουργο�σε χωρ�ς εργαλε�α της ψηφιακ�ς τεχνολογ�ας.
Φ�βοι και αντιρρ�σεις
Παρ� το γεγον�ς �τι η κ�ρτα εξυπηρετε� και διευκολ�νει τους πολ�τες, εκδηλ�θηκαν σοβαρ�ς αντιδρ�σεις για την καθι�ρωση της. Αιτιολογ�α των αντιδρ�σεων ε�ναι ο φ�βος �τι η κ�ρτα δεν θα αποτελ�σει �χημα εξυπηρ�τησης των πολιτ�ν, αλλ� θα γ�νει �χημα «περιορισμο� των ελευθερι�ν και των δικαιωμ�των του πολ�τη· �τι θα αποτελ�σει τις ηλεκτρονικ�ς χειροπ�δες του λαο�».
Γιατ� �μως υπ�ρχει αυτ� η �ποψη και μ�λιστα σε �να σοβαρ� ποσοστ� πολιτ�ν ;
Γιατ� οι �νθρωποι φοβο�νται τη χρ�ση εν�ς ακ�μη εργαλε�ου της ν�ας τεχνολογ�ας, αν και τ�τοια εργαλε�α χρησιμοποιο�νται ευρ�ως απ� τους ανθρ�πους, ακ�μη και απ� αυτο�ς που αντιτ�θενται στη χρ�ση της κ�ρτας ;
Στις γραμμ�ς που ακολουθο�ν επιχειρε�ται να δοθε� μια απ�ντηση στα παραπ�νω ερωτ�ματα και μια �ποψη για την ορθολογικ� και ουσιαστικ� προστασ�α των πολιτ�ν απ� τους κινδ�νους του θεσμο� της Κ�ρτας· απ� τους κινδ�νους που δημιουργο�νται απ� την Ηλεκτρονικ� Διακυβ�ρνηση[1], που προωθε�ται απ� το Υπουργε�ο «Εσωτερικ�ν, Δημ�σιας Διο�κησης και Ηλεκτρονικ�ς Διακυβ�ρνησης», δημιουργ�ντας β�σιμες προσδοκ�ες για καλλ�τερες μ�ρες των πολιτ�ν.
Οι αιτ�ες των αντιρρ�σεων
Πιθαν�ς και λογικ�ς αιτ�ες των αντιρρ�σεων, που δεν αντιφ�σκουν με την πραγματικ�τητα των μεγ�λων πλεονεκτημ�των που �χει η χρ�ση της Ψηφιακ�ς τεχνολογ�ας, ε�ναι δ�ο : (1) Η χαμηλ� εξοικε�ωση των ανθρ�πων με τη ν�α τεχνολογ�α και (2) Η �λλειψη εμπιστοσ�νης αυτ�ν προς το σ�στημα εξουσ�ας. Οι �νθρωποι δηλαδ� φοβο�νται �τι η κ�ρτα δεν θα χρησιμοποιηθε� για την εξυπηρ�τηση των πολιτ�ν, αλλ� θα χρησιμοποιηθε� για την προ�θηση των συμφερ�ντων του συστ�ματος.
Ας επιχειρ�σουμε �μως μ�α σ�ντομη επισκ�πηση των δ�ο αυτ�ν αιτ�ων.
Η χαμηλ� εξοικε�ωση.
Στην αρχ� κ�θε τεχνολογικ�ς καινοτομ�ας, η εξοικε�ωση των ανθρ�πων ε�ναι π�ντα μικρ�. Αν �μως η καινοτομ�α εξυπηρετε� τους ανθρ�πους και ε�ναι οικονομικ� και λειτουργικ� προσιτ� στους πολλο�ς, τ�τε σε σ�ντομο σχετικ� χρ�νο το πρ�βλημα ξεπερνι�ται.
Η ιδ�α να υπ�ρχει το πρ�το δι�στημα δυνατ�τητα πρ�σβασης στις σχετικ�ς υπηρεσ�ες, τ�σο με την κ�ρτα �σο και με τις υπ�ρχουσες συμβατικ�ς μεθ�δους, θα λ�σει υπαρκτ� προβλ�ματα και θα βοηθ�σει σημαντικ� στην με�ωση των αντιδρ�σεων χωρ�ς να επιμηκ�νει ουσιαστικ� τον χρ�νο εξοικε�ωσης.
Η �λλειψη εμπιστοσ�νης.
Η �λλειψη εμπιστοσ�νης των πολιτ�ν στο σημεριν� σ�στημα �σκησης της εξουσ�ας, δυστυχ�ς, ε�ναι απ�λυτα δικαιολογημ�νη. Οι �νθρωποι β�ωσαν �τι πολλο� �νθρωποι του συστ�ματος χρησιμοπο�ησαν τις δυνατ�τητες που τους παρε�χε το σ�στημα, για να υπηρετ�σουν ιδιοτελε�ς στ�χους και �χι για να υπηρετ�σουν τα συμφ�ροντα των πολλ�ν. Συνεπ�ς ο φ�βος �τι με τον �διο τρ�πο θα χρησιμοποι�σουν και τις μεγ�λες δυνατ�τητες που δημιουργε� ο θεσμ�ς της κ�ρτας ε�ναι δικαιολογημ�νος. Ο κ�νδυνος ε�ναι πραγματικ�ς και �χι φανταστικ�ς.
Το πρ�βλημα αυτ�, γνωστ� σαν πρ�βλημα «αλληλεπ�δρασης τεχνολογ�ας – τρ�που �σκησης της εξουσ�ας», ε�ναι πολ� μεγ�λο. �πως πολλο� πιστε�ουν, ε�ναι το μεγαλ�τερο πρ�βλημα του 21ου αι�να.
Το μ�γεθος του προβλ�ματος δημιουργ�θηκε απ� τις φανταστικ�ς, ποιοτικ� και ποσοτικ�, δυνατ�τητες της ν�ας ψηφιακ�ς τεχνολογ�ας. Ε�ναι σημαντικ� να σημει�σουμε �τι η ν�α τεχνολογ�α ε�ναι η πρ�τη ουσιαστικ� τεχνολογ�α παραγωγ�ς πνευματικο� �ργου, εν� �λες οι �λλες τεχνολογ�ες, που αναπτ�χθηκα απ� το 3000 πΧ, ε�ναι τεχνολογ�ες παραγωγ�ς μηχανικο� �ργου[2].
Ε�ναι ευν�ητο �τι αν αυτ�ς οι δυνατ�τητες χρησιμοποιηθο�ν και στον τομ�α �σκησης της εξουσ�ας απ� �λους τους πολ�τες, τ�τε η τεχνολογ�α θα ε�ναι ευλογ�α. Αν �μως χρησιμοποιηθο�ν απ� τους λ�γους, θα ε�ναι κατ�ρα και εφι�λτης σαν αυτ�ν που περιγρ�φει ο �ργουελ στο γνωστ� «1984».
Το πραγματικ� και μεγ�λο πρ�βλημα συνεπ�ς της Κ�ρτας του Πολ�τη, της Ηλεκτρονικ�ς Διακυβ�ρνησης, ε�ναι η αξιοπιστ�α του πολιτικο� συστ�ματος και �χι οι δυνατ�τητες της κ�ρτας. Οι προσπ�θειες των πολιτ�ν για προστασ�α απ� τις ηθικ� και λογικ� επιλ�ψιμες συμπεριφορ�ς του πολιτικο� συστ�ματος, «χτυπ�ντας» την κ�ρτα, ε�ναι και παρ�λογες και αναποτελεσματικ�ς. Στο χωρι� λ�νε «�ταν φτα�ει ο γ�ιδαρος δεν χτυπ�με το σαμ�ρι»
Οι �νθρωποι σ�μερα, την εποχ� της ψηφιακ�ς τεχνολογ�ας, �χουν δ�ο δυνατ�τητες: (1) Να αγωνιστο�ν για να με�νει η τεχνολογ�α μακρι� απ� την �σκηση της εξουσ�ας � (2)Να αγωνιστο�ν για να αλλ�ξει το σ�στημα εξουσ�ας �τσι �στε η ν�α τεχνολογ�α να αποτελε� ευλογ�α και �χι εφι�λτη για τους πολ�τες.
Η πρ�τη λ�ση ε�ναι απ�λυτα ουτοπικ� γιατ� το ποτ�μι δεν γυρ�ζει π�σω. Οι �νθρωποι της σημεριν�ς «εποχ�ς του πυριτ�ου»[3], δεν γυρ�ζουν π�σω στην εποχ� του χαλκο�. Επ� πλ�ον, η ν�α τεχνολογ�α αναπτ�σσεται με ρυθμο�ς αφ�νταστα μεγαλ�τερους απ� τους ρυθμο�ς κ�θε �λλης τεχνολογ�ας του παρελθ�ντος. Ο περιορισμ�ς της πληροφορ�ας ε�ναι �δη σ�μερα πολ� δ�σκολος �ως αδ�νατος. Α�ριο, στην κοινων�α της πληροφορ�ας, ο περιορισμ�ς θα ε�ναι ουτοπ�α.
«Απ� το 1950 μ�χρι σ�μερα, η υπολογιστικ� ισχ�ς �χει αυξηθε� κατ� δ�κα δισεκατομμ�ρια φορ�ς, εν� στην τρ�τη φ�ση της αν�πτυξης των υπολογιστ�ν (περ� το 2020/30), η σχ�ση υπολογιστ�ν προς ανθρ�πους θα αγγ�ζει τους 100 υπολογιστ�ς αν� �νθρωπο»[4]. ( Η σχ�ση αυτ� στην Ελλ�δα σ�μερα, υπολογ�ζεται �τι περ�που ε�ναι 0.5 �ως 1.0 υπολογιστ�ς αν� �νθρωπο).
Απ� τα προηγο�μενα προκ�πτει �τι η μ�νη εφικτ�, λογικ� και ηθικ� λ�ση ε�ναι η δε�τερη· να κ�νουμε την τεχνολογ�α �χημα �σκησης της εξουσ�ας απ� �λους τους πολ�τες.
Σε μ�α τ�τοια περ�πτωση ο περιορισμ�ς της πληροφορ�ας και η αρχ� προστασ�ας των προσωπικ�ν δεδομ�νων δεν θα χρει�ζεται να υπ�ρχουν.
Τη λογικ� και την ηθικ� αυτο�, του εκ πρ�της �ψεως παρ�λογου, συμπερ�σματος μπορο�με να την καταλ�βουμε με δ�ο τρ�πους. Με αυτ�ν του εξουσι�ζοντος και εξουσιαζ�μενου πολ�τη και με αυτ�ν της με�ωσης της κοινωνικ�ς εντροπ�ας.
Ο εξουσι�ζων πολ�της.
Αν δημιουργ�σουμε �να πολιτικ� σ�στημα �που ο πολ�της ε�ναι «εξουσι�ζων και συγχρ�νως εξουσιαζ�μενος, κυβερν�ν και κυβερν�μενος»[5], τ�τε στο σ�στημα αυτ�, ο�τε ο περιορισμ�ς της πληροφορ�ας, ο�τε η προστασ�α των προσωπικ�ν δεδομ�νων θα �χουν �ννοια και σκοπιμ�τητα �παρξης.
Το δ�γμα αυτ� �χει και νομικ� και ηθικ� ισχ�. �πως μ�λλον γνωρ�ζετε, η δημοσιοπο�ηση απ� γνωστ� δημοσιογρ�φο προσωπικ�ν δεδομ�νων ανθρ�πων της εξουσ�ας, ο�τε απ� τη δικαιοσ�νη, ο�τε απ� την αρχ� προστασ�ας προσωπικ�ν δεδομ�νων θεωρ�θηκε παρανομ�α.
Μ�πως η δημιουργ�α των αρχ�ν προστασ�ας ε�ναι το αντ�τιμο της απαλλοτρ�ωσης της εξουσ�ας των πολιτ�ν ;
Η με�ωση της εντροπ�ας.
Εντροπ�α ε�ναι το αντ�στροφο του μ�τρου της πληροφορ�ας. Ελε�θερη και χωρ�ς παραμορφ�σεις διακ�νηση συνεπ�ς της πληροφορ�ας, σημα�νει χαμηλ� εντροπ�α· σημα�νει υψηλ� αποτελεσματικ�τητα και χαμηλ� ρυθμ� αποδ�μησης των συστημ�των· σημα�νει διαφ�νεια.
Στη λογικ� αυτ� η ελε�θερη διακ�νησης της πληροφορ�ας, η χωρ�ς φραγμο�ς και παραμορφ�σεις διακ�νηση, αποτελε� το δεσπ�ζον (mandatory) χαρακτηριστικ� του κοινωνικο� συστ�ματος. Αποτελε� το αναμφισβ�τητο κριτ�ριο �παρξης εξουσ�ας στους πολ�τες, �παρξης πραγματικ�ς Δημοκρατ�ας.
Συμπ�ρασμα
Το πραγματικ� πρ�βλημα δεν ε�ναι η κ�ρτα. Το πραγματικ� πρ�βλημα ε�ναι ο τρ�πος χρ�σεως των δυνατοτ�των της κ�ρτας απ� αυτο�ς που ασκο�ν την εξουσ�α.
Αν η κ�ρτα εκτ�ς απ� διαβατ�ριο για τη Ν�α Ψηφιακ� Εποχ� – �νας �ρος γενικ�ς και α�ριστος - �ταν και διαβατ�ριο για την ουσιαστικ� και ορθολογικ� συμμετοχ� των πολιτ�ν στην �σκηση της εξουσ�ας, για την Ψηφιακ� �μεση Δημοκρατ�α, τ�τε η κ�ρτα θα �ταν ευλογ�α· θα �ταν η μεγαλ�τερη προσφορ� προς τον �νθρωπο.
Η Ψηφιακ� �μεση Δημοκρατ�α �μως δεν δημιουργε�ται με την κ�ρτα, αλλ� με τους κατ�λληλους θεσμο�ς.
Για τη διαμ�ρφωση αυτ�ν των θεσμ�ν, ευθ�νη, δικα�ωμα και υποχρ�ωση �χουν �λοι οι πολ�τες· οι πολιτικο�, οι ειδ�μονες και με�ς οι απλο� πολ�τες.
[1] Ηλεκτρονικ� Διακυβ�ρνηση (ΗΔ) ε�ναι η λειτουργ�α με μ�σα της ν�ας τεχνολογ�ας, των θεσμ�ν που �χει μια χ�ρα. Συνεπ�ς η ΗΔ μπορε� να υπ�ρχει τ�σο σε δημοκρατικ� �σο και σε ολιγαρχικ� πολιτε�ματα. Το μεγ�λο πλεον�κτημα της ΗΔ ε�ναι �τι κ�νει εφικτ� τη λειτουργ�α αμεσοδημοκρατικ�ν θεσμ�ν, αν β�βαια υπ�ρχουν.
[2] Πνευματικ� �ργο ε�ναι αυτ� που πραγματοποιε�ται με τις δυν�μεις του εγκεφ�λου, εν� μηχανικ� �ργο αυτ� που πραγματοποιε�ται με τις δυν�μεις του μυ�κο� συστ�ματος.
[3] Το πυρ�τιο (σιλικ�νη, �μμος) ε�ναι ως γνωστ� η πρ�τη �λη της ν�ας ψηφιακ�ς τεχνολογ�ας. Η αφθον�α του πυριτ�ου στη φ�ση και το μικρ� κ�στος απ�κτησης του, �χουν συμβ�λει σημαντικ� στην αλματ�δη αν�πτυξη της ν�ας τεχνολογ�ας.
[4] Απ� το βιβλ�ο ΟΡΑΜΑΤΑ ΤΟΥ ΜΕΛΛΟΝΤΟΣ του καθηγητο� της Θεωρητικ�ς Φυσικ�ς στο Πολιτειακ� Κολ�γιο της Ν�ας Υ�ρκης MICHIO KAKU. Εκδ�σεις Anubis 2000.
[5] Τ�τοιοι πολ�τες �ταν οι πολ�τες της αυθεντικ�ς Δημοκρατ�ας, της Αθηνα�κ�ς Δημοκρατ�ας.
|