Φυσικ� και πολιτικ� συστ�ματα εξουσ�ας.

Στα  σ�νολα (sets, «κοινων�ες»),  των εντ�μων, των πουλι�ν, των ζ�ων, καθ�ς και των ανθρ�πων, αναπτ�χθηκαν   συστ�ματα  �σκησης εξουσ�ας,  που στ�χο �χουν τη διασφ�λιση  των βασικ�ν αγαθ�ν επιβ�ωσης των μελ�ν του συν�λου· της τροφ�ς, της ασφ�λειας και της εκπα�δευσης τους. Τα συστ�ματα αυτ�, τα οπο�α αναπτ�χθηκαν απ� τη σοφ�α της Φ�σεως, αποτελο�ν τα φυσικ� συστ�ματα εξουσ�ας. Αντ�θετα,  στα σ�νολα των ανθρ�πων μιας πολιτε�ας, στις κοινων�ες,  αναπτ�χθηκαν απ� την αμφιλεγ�μενη  σοφ�α του ανθρ�που, συστ�ματα �σκησης εξουσ�ας, που στην αρχ� ε�χαν τους �διους στ�χους  με αυτο�ς των φυσικ�ν συστημ�των, αλλ� στη συν�χεια τους �λλαξαν.   Τα συστ�ματα αυτ� αποτελο�ν τα πολιτικ� συστ�ματα εξουσ�ας·  αποτελο�ν  τα πολιτε�ματα.

Απ� τη στιγμ� που γεννι�ται ο �νθρωπος, η επιβ�ωση του, δηλαδ� η τροφ�,  η ασφ�λεια και η εκπα�δευση του, διασφαλ�ζεται απ� �να φυσικ� σ�στημα εξουσ�ας, που ε�ναι πολ� γνωστ� και οικε�ο σε �λους μας· τη μητρικ� στοργ�. Ε�ναι χαρακτηριστικ� �τι στην ελληνικ� γλ�σσα η στοργ� αυτ� ονομ�ζεται και μητρικ�, � γονικ� εξουσ�α.

Η μητρικ� εξουσ�α/στοργ�, διασφαλ�ζει στο νεογ�ννητο �νθρωπο την πιο τρυφερ�, την πιο �πια και την πιο αποτελεσματικ� μορφ� εξουσ�ας  που θα συναντ�σει σ’ �λη την υπ�λοιπη ζω� του.

Η μητρικ� στοργ� δεν ε�ναι �να τυπικ� σ�στημα εξουσ�ας  του συν�λου. Μοι�ζει περισσ�τερο με επ�κταση του βιολογικο� συστ�ματος της μ�τρας που προστατε�ει τον �νθρωπο κατ� τη φ�ση της δημιουργ�ας του · ε�ναι «η εξωσωματικ� μ�τρα» προστασ�ας των ανθρ�πων αμ�σως μετ� την �ξοδο τους απ� το �ργανο της μ�τρας. Οι στ�χοι �μως,  τ�σο  της μητρικ�ς στοργ�ς, �σο  και των φυσικ�ν συστημ�των  εξουσ�ας, ταυτ�ζονται σε μεγ�λο βαθμ�. Σε αυτ� τη λογικ�, η μητρικ� στοργ� ε�ναι, πρ�πει να ε�ναι,  το αρχ�τυπο σ�στημα εξουσ�ας του ανθρ�που.

Κατ� την �σκηση της εξουσ�ας/στοργ�ς, η μ�να αναγκ�ζεται να περιορ�σει την ελευθερ�α του μωρο� της, για να εξασφαλ�σει την παροχ� των αγαθ�ν που αναφ�ραμε. Δε�γματα αυτο� του περιορισμο� ε�ναι το κρεβατ�κι με τα κ�γκελα και το φ�σκιωμα του μωρο�.

Το ανωτ�ρω συμπ�ρασμα προκ�πτει επ�σης και απ� το �νομα που �δωσαν οι δι�φοροι λαο� στη μητ�ρα. Το �νομα της μητ�ρας σε �λους τους λαο�ς περιλαμβ�νει την �δια ηχομιμητικ� ρ�ζα «ma». Για παρ�δειγμα: Mater στα Λατινικ�, Mother στα Αγγλικ�, Matter στα Γερμανικ� ,Mare στα Γαλλικ�, Mama  στα Ιταλικ�, Μ�τηρ στα αρχα�α Ελληνικ�, Μητ�ρα, Μαμ�, Μ�να στα ν�α Ελληνικ�.  Σημει�νεται �τι η λ�ξη μ�να στα Εβρα�κ�  σημα�νει τροφ�. Το μ�να εξ Ουρανο�. Σ�γουρα η ρ�ζα «ma», εκφρ�ζει την τροφ�, την τρυφερ� λ�ξη «μαμ» που λ�νε οι μητ�ρες στα μωρ� τους. Πιστε�ω �μως πως εκφρ�ζει και τον περιορισμ� της ελευθερ�ας του μωρο�. Το «μη παιδ� μου» που με μεγ�λη συχν�τητα αλλ� και τ�ση τρυφερ�τητα λ�νε οι μαν�δες �λου του κ�σμου.

 Μητριαρχ�α και Πατριαρχ�α. Τα δ�ο φυσικ� συστ�ματα εξουσ�ας των ανθρ�πων.   

Στις πρ�τες μικρ�ς κοινων�ες των ανθρ�πων, τα συστ�ματα εξουσ�ας ταυτ�ζονταν με τη μητ�ρα. Ε�ναι τα συστ�ματα της  Μητριαρχ�ας.  Αργ�τερα τα συστ�ματα αυτ� μεταλλ�χθηκαν σε Πατριαρχικ� για τους λ�γους που αναφ�ρονται στα επ�μενα. 

Στις μητριαρχικ�ς κοινων�ες, δικα�ωμα στην διαδοχ� και στην κληρονομι� της μητ�ρας/αρχηγο�,  �χουν �λοι οι εξ α�ματος συγγενε�ς της, δηλαδ� τα παιδι� της ανεξ�ρτητα απ� τον πατ�ρα με τον οπο�ο τα απ�κτησε.  Οι συγγενε�ς αυτο� ονομ�ζονται αδελφ�τα � φατρ�ες (φρ�τηρ = αδελφ�ς, φρατρ�ες, φατρ�ες).

Στις πατριαρχικ�ς κοινων�ες,  δικα�ωμα στη διαδοχ� και στην κληρονομι� του πατ�ρα/αρχηγο�,  �χουν  οι εξ α�ματος συγγενε�ς του, δηλαδ� τα  παιδ�α του,  ανεξ�ρτητα απ� τη μητ�ρα με την οπο�α τα γ�ννησε.    Οι συγγενε�ς αυτο� αποτελο�ν το γ�νος του πατ�ρα � τη γενι�. Ο  �ρος γενι� προ�ρχεται απ� το ρ�μα γενν�. Ο πατ�ρας γενν� και η μητ�ρα τ�κτει. Στα περισσ�τερα πατριαρχικ� συστ�ματα, η κληρονομ�α και η εξουσ�α του πατ�ρα μεταβιβ�ζονταν  στον πρωτ�τοκο υι�. Εξαιρ�σεις αυτο� του καν�να υπ�ρχουν στους αρχα�ους �λληνες, καθ�ς και στο εθιμικ� και στο νομικ� δ�καιο της νε�τερης Ελλ�δας.

Η συνοχ� και η νοοτροπ�α των ανθρ�πων των μητριαρχικ�ν και πατριαρχικ�ν κοινωνι�ν

Η συνοχ�. Στις μητριαρχικ�ς κοινων�ες η συνοχ� των ανθρ�πων �ταν πιο �κθυμη και πιο στ�ρεα,  απ’ �τι στις πατριαρχικ�ς κοινων�ες.    Αυτ� οφε�λεται   στην κοιν� γλ�σσα και αγωγ� που η μητ�ρα διασφαλ�ζει στα παιδι� της. Ε�ναι χαρακτηριστικ� �τι ακ�μη και σ�μερα, η πρ�τη γλ�σσα που μαθα�νει ο �νθρωπος λ�γεται μητρικ� και �χι πατρικ�. Η κοιν� γλ�σσα αποτελε� το βασικ�τερο παρ�γοντα επικοινων�ας των ανθρ�πων. Ο  δε βαθμ�ς επικοινων�ας αποτελε� το βασικ�τερο παρ�γοντα που διαμορφ�νει  τ�σο τη συνοχ�, �σο και τη μορφ� της εξουσ�ας· τη δημοκρατικ�/ συλλογικ� � τη μοναρχικ�/ αυταρχικ� μορφ� εξουσ�ας.

 Η νοοτροπ�α. Η νοοτροπ�α των  ανθρ�πων μιας κοινων�ας,  δημιουργε�ται  απ� τη συμπεριφορ� αυτ�ν που θεωρο�νται και λειτουργο�ν  ως πρ�τυπα  γν�σεως και δυν�μεως·  δημιουργε�ται  απ� τη συμπεριφορ� των αρχ�ντων, των ηγετ�ν. Δεσπ�ζοντα πρ�σωπα ηγετ�ν ε�ναι:  της μητ�ρας και του πατ�ρα στις παλαι�τερες  κοινων�ες, των «επικοινωνιακ�ν», των πολιτικ�ν και των πνευματικ�ν  ηγετ�ν στις σ�γχρονες.  

 Η συμπεριφορ�  της μητ�ρας χαρακτηρ�ζεται απ�  μετριοπ�θεια,  αποτελεσματικ�τητα και ισ�τιμη,  χωρ�ς διακρ�σεις , αγ�πη και φροντ�δα για �λα τα παιδι� της. Αυτ�  τα χαρακτηριστικ�  της μητ�ρας αν�πτυξαν στις μητριαρχικ�ς κοινων�ες τη νοοτροπ�α της ισ�τητας και της συλλογικ�ς/ δημοκρατικ�ς �σκησης της εξουσ�ας.  Τα μ�λη της φατρ�ας �ταν  πιο εκπαιδευμ�να  και πιο �ριμα απ� τα μ�λη της γενι�ς  για να αποδεχθο�ν την ισ�τητα και  τη λειτουργ�α δημοκρατικ�ν συστημ�των �σκησης της εξουσ�ας.  

Στις πατριαρχικ�ς κοινων�ες αναπτ�χθηκε η νοοτροπ�α της ιεραρχ�ας και της μοναρχικ�ς / αυταρχικ�ς �σκησης της εξουσ�ας,  γιατ� τα μ�λη της γενι�ς  β�ωναν �τι μ�νο �να απ� αυτ�, ο πρωτ�τοκος υι�ς , θα �ταν ο κληρον�μος  της περιουσ�ας και της κοινωνικ�ς ισχ�ος  του πατ�ρα. Απ� τη νοοτροπ�α αυτ� γενν�θηκε ο αγ�νας  της επικυριαρχ�ας του ανθρ�που,  τ�σο στους �λλους ανθρ�πους �σο και στα �μβια και �βια στοιχε�α του περιβ�λλοντος. Οι αγ�νες, οι π�λεμοι επικυριαρχ�ας �καναν τις πατριαρχικ�ς κοινων�ες πιο δραστ�ριες, πιο ευρηματικ�ς και πιο αποτελεσματικ�ς απ� τις μητριαρχικ�ς· τις �θησαν να αναπτ�ξουν πιο σ�νθετα και πιο αποτελεσματικ� συστ�ματα:  για την �σκηση της εξουσ�ας, τη  βελτ�ωση των συνθηκ�ν ζω�ς  του ανθρ�που αλλ� και την επικυριαρχ�α· τις �θησε να αναπτ�ξουν την κουλτο�ρα της π�λης, τον πολιτισμ�.  «Π�λεμος π�ντων μεν Πατ�ρ εστ�, π�ντων δε Βασιλε�ς και τους μεν Θεο�ς �δειξε , τους δε ανθρ�πους τους μεν δο�λους επο�ησε τους δε ελευθ�ρους». Ηρ�κλειτος,  544-484 πΧ 

Απ� τη Μητριαρχ�α στη Δημοκρατ�α και απ� τη Πατριαρχ�α στη Μοναρχ�α

Αποτ�λεσμα των  παραπ�νω διαφορ�ν �ταν η διαφοροπο�ηση των στ�χων στις δ�ο κοινων�ες.  Στις μητριαρχικ�ς κοινων�ες  δεσπ�ζων στ�χος �γινε η αρμονικ� συμβ�ωση των αδελφ�ν και η συμμετοχ� τους στην �σκηση της εξουσ�ας. Η β�ωση αυτ�ν των στ�χων �κανε τη μητριαρχ�α  τη «μ�τρα αν�πτυξης»  των αρχ�ν και πρακτικ�ν της Δημοκρατ�ας. Η �ποψη αυτ� ενισχ�εται απ� το ιστορικ� γεγον�ς �τι στην  Αθ�να, κατ� ηρωικ� εποχ�, την εποχ� του Κ�κροπα,  υπ�ρχαν 12 φατρ�ες οργανωμ�νες σε 4 φυλ�ς, των οπο�ων το πολ�τευμα �ταν αυτ� της Αυθ�ρμητης Δημοκρατ�ας[1]. Στο πολ�τευμα αυτ� των φατρι�ν, �ργανο εξουσ�ας �ταν η Γενικ� Συν�λευση των πολιτ�ν, και �ργανα λειτουργ�ας  το Συμβο�λιο και ο Βασιλι�ς. Υπενθυμ�ζεται �τι �ργανα  εξουσ�ας ε�ναι αυτ� που λαμβ�νουν τις με�ζονες αποφ�σεις, εν�  �ργανα  λειτουργ�ας, αυτ� που λαμβ�νουν  τις ελ�σσονες, που επ�γονται και περιορ�ζονται απ� τις με�ζονες. Οι ελ�σσονες αποφ�σεις λαμβ�νονται  προκειμ�νου να εκτελεσθο�ν οι με�ζονες αποφ�σεις/ εντολ�ς του συν�λου των αδελφ�ν/πολιτ�ν.

Στις πατριαρχικ�ς κοινων�ες  δεσπ�ζων στ�χος �γινε η διατ�ρηση και η α�ξηση της ισχ�ος του αρχηγο� και των πιστ�ν συνεργατ�ν  του, καθ�ς και η προστασ�α του συστ�ματος εξουσ�ας  απ� φαιν�μενα διασπορ�ς της ισχ�ος και της περιουσ�ας του,  ακ�μα και σε μ�λη που αν�καν στη �δια γενι� του πατ�ρα / αρχηγο�.  Η β�ωση αυτ�ν των στ�χων �κανε την πατριαρχ�α τη μ�τρα αν�πτυξης των αρχ�ν και πρακτικ�ν της Μοναρχ�ας.

Με το π�ρασμα των αι�νων  επικρ�τησαν πολιτε�ματα με  το πνε�μα και οι αρχ�ς  της πατριαρχ�ας.  Τα πολιτε�ματα αυτ� δημιο�ργησαν, � �στω επ�τρεψαν να δημιουργηθο�ν, μεγ�λες ανισ�τητες και αδικ�ες μεταξ� των αρχ�ντων και αρχομ�νων  μελ�ν της κοινων�ας. Η συνοχ� των ανθρ�πων/αδελφ�ν διαταρ�χθηκε και η εμπιστοσ�νη τους προς τους ασκο�ντες την εξουσ�α χ�θηκε. Οι κοινων�ες βρ�θηκαν σε αδι�ξοδο. Τ�τε,  �νδρες/ ηγ�τες με αξι�λογες  πνευματικ�ς και ηθικ�ς δυν�μεις,  �λλαξαν τους καν�νες του πολιτε�ματος και τους αναπροσανατ�λισαν  προς τις παλαι�τερες αρχ�ς και πρακτικ�ς της μητριαρχ�ας. Τ�τοια περ�πτωση αποτελε� η  Αθηνα�κ� Πολιτε�α. Η πρ�τη προσπ�θεια �γινε απ� τον Σ�λωνα που �λλαξε τους ισχ�οντες ν�μους και τους προσανατ�λισε προς αυτο�ς της εποχ�ς του Κ�κροπα των 12 φατρι�ν και της μητριαρχ�ας. Οι ν�μοι του Σ�λωνα βελτ�ωσαν  αποφασιστικ� τις συνθ�κες ισ�τητας μεταξ� αρχ�ντων – αρχομ�νων, μεταξ�  πλουσ�ων – φτωχ�ν. O πιο σημαντικ�ς απ� αυτο�ς τους ν�μους ε�ναι ο της Σεισ�χθειας, με τον οπο�ο διαγρ�φτηκαν τα χρ�η των αγροτ�ν και καταργ�θηκε ο θεσμ�ς του «επ� τοις σ�μασι δανε�ζεσθαι».  [2]  

Αργ�τερα ο Κλεισθ�νης,  δεν αρκ�σθηκε στην αλλαγ� των ν�μων, αλλ� �λλαξε το πολ�τευμα �τσι �στε ν�μοι της λογικ�ς και ηθικ�ς του Σ�λωνα να δημιουργο�νται απ� τα αντικειμενικ�  χαρακτηριστικ� του πολιτε�ματος  και �χι τα υποκειμενικ�  χαρακτηριστικ�  εν�ς φωτισμ�νου �ρχοντα. Το πολ�τευμα αυτ� ε�ναι η μετ�λλαξη του πολιτε�ματος  των 12 φατρι�ν και της μητριαρχ�ας της εποχ�ς του Κ�κροπα· ε�ναι το πολ�τευμα «του �ρχοντος και αρχ�μενου πολ�τη»·  ε�ναι το πολ�τευμα της Αληθιν�ς, της �μεσης  Δημοκρατ�ας. 

 Αποτελε� αναμφισβ�τητο ιστορικ�  γεγον�ς �τι το πνε�μα της Δημοκρατ�ας γενν�θηκε απ� τους �νδρες. Η ψυχ� �μως της Δημοκρατ�ας γενν�θηκε πρωτ�τερα απ� τις γυνα�κες των μητριαρχικ�ν κοινωνι�ν.  

 Κατ� την �ποψη της πλειοψηφ�ας των ιστορικ�ν ερευνητ�ν, πατ�ρας του πολιτε�ματος της Αληθιν�ς  Δημοκρατ�ας ε�ναι ο �ρχοντας και μεταρρυθμιστ�ς της Αθηνα�κ�ς Δημοκρατ�ας Κλεισθ�νης (570 – 507 πΧ). Η μητ�ρα �μως της Δημοκρατ�ας παραμ�νει διακριτικ� εκτ�ς του ιστορικο� προσκην�ου· �γνωστη. Αυτ� οφε�λεται γιατ� μητ�ρα της Δημοκρατ�ας δεν ε�ναι μ�α αλλ� το σ�νολο  των Μαν�δων �λου του κ�σμου· ε�ναι και η δικ� σας και η δικ� μου Μ�να.  

 .