�� ����� ������ ��������� ��� �������

��� ��������� �������

Απ� την κοιν� λογικ�, απ� τα ιστορικ� δεδομ�να και απ� τη  νομοτ�λεια των φυσικ�ν συστημ�των  προκ�πτει �τι οι υπερβ�σεις των κρ�σεων που δημιουργο�νται στα κοινωνικ�/πολιτικ� συστ�ματα, πραγματοποιο�νται με πορε�α σε �να απ� τους ακ�λουθους τρεις δρ�μους: Στο δρ�μο  της ντετερμινιστικ�ς λογικ�ς,  στο δρ�μο της   χαοτικ�ς και συναισθηματικ�ς λογικ�ς και στο δρ�μο της δημιουργικ�ς καταστροφ�ς.  

Σημαντικ� συμπ�ρασμα ε�ναι  πως �λοι οι δρ�μοι οδηγο�ν τελικ� στην υπ�ρβαση των κρ�σεων και στη σωτηρ�α. �μως η δι�ρκεια και το κ�στος  της πορε�ας  προς τη σωτηρ�α, διαμορφ�νεται ισχυρ� απ� τον τρ�πο, απ� το δρ�μο,  που οι �νθρωποι επιλ�γουν για τη σωτηρ�α τους.

Στις γραμμ�ς που ακολουθο�ν επιχειρε�ται η παρουσ�αση  των βασικ�ν χαρακτηριστικ�ν των ανωτ�ρω τρι�ν δρ�μων,  καθ�ς και μ�α συνοπτικ� αιτιολ�γηση  της δημιουργ�ας αυτ�ν των χαρακτηριστικ�ν.   

Ο  δρ�μο της ντετερμινιστικ�ς λογικ�ς

Σ’ αυτ�ν το δρ�μο,  πρωτε�ων  στ�χος /προορισμ�ς  ε�ναι η ακ�ρωση της αιτ�ας που δημιο�ργησε την κρ�ση.  Η θεραπε�α των συνεπει�ν απ� την κρ�ση �πεται· η θεραπε�α ταυτ�ζεται με την ακ�ρωση της αιτ�ας.

Απ� την κοιν� λογικ� αλλ� και απ� τη νομοτ�λεια των φυσικ�ν  συστημ�των, ε�κολα προκ�πτει �τι ο τρ�πος αυτ�ς  �χει:  υψηλ� ορθολογισμ�, το μικρ�τερο συνολικ� κ�στος και το συντομ�τερο χρ�νο υπ�ρβασης της κρ�σεως. Χαρακτηριστικ� αυτο� του δρ�μου ε�ναι �τι η «πληρωμ� του κ�στους» γ�νεται πρακτικ� εφ’ �παξ, δημιουργ�ντας μεγ�λες και κ�ποιες φορ�ς αξεπ�ραστες δυσχ�ρειες. �λλο σημαντικ� χαρακτηριστικ� αυτο� του δρ�μου ε�ναι η δημιουργ�α μετρ�ων προσδοκι�ν. Η πιθαν�τητα �μως πραγμ�τωσης αυτ�ν των προσδοκι�ν ε�ναι αντικειμενικ� πολ� μεγ�λη, αφο� σ�μφωνα με τη νομοτ�λεια των Κανονικ�ν Κατανομ�ν οι προσδοκ�ες με την «κανονικ� τιμ�» �χουν τη μεγαλ�τερη δυνατ� πιθαν�τητα πραγματοποι�σεως τους και �τι �σο μεγαλ�τερες απ� τις κανονικ�ς ε�ναι προσδοκ�ες τ�σο μικρ�τερη γ�νεται η πιθαν�τητα πραγματοποι�σεως τους.

Η ανωτ�ρω λογικ� της  αντ�στροφης εξ�λιξης  προσδοκ�ας -  πιθαν�τητας πραγμ�τωσης της, ε�ναι γνωστ�  στους απλο�ς �λληνες οι οπο�οι την διατ�πωσαν με λιτ�τητα και σαφ�νεια με τα ρητ�:  «κ�λιο π�ντε και στο χ�ρι παρ� δ�κα και καρτ�ρι» και «�που ακο�ς πολλ� κερ�σια κρ�τα και μικρ� καλ�θι».

Ο δρ�μος της χαοτικ�ς και συναισθηματικ�ς λογικ�ς

Σ’ αυτ�ν τον δρ�μο πρωτε�ων στ�χος ε�ναι η θεραπε�α των συνεπει�ν απ� την κρ�ση. Η ακ�ρωση της αιτ�ας που δημιο�ργησε την κρ�ση �πεται.

 Ε�ναι προφαν�ς �τι ο τρ�πος αυτ�ς �χει �λλειμμα ορθολογισμο� γι’ αυτ� τ�σο η δι�ρκεια, �σο και το συνολικ� κ�στος της υπ�ρβασης, ε�ναι πολ� μεγαλ�τερο απ� αυτ� του δρ�μου της ντετερμινιστικ�ς λογικ�ς. 

Ε�ναι �σως χρ�σιμο να θυμ�σουμε �τι παρ� την κρατο�σα  αντ�ληψη,  τα περισσ�τερα φαιν�μενα ε�ναι χαοτικ�ς  και �χι ντετερμινιστικ�ς λογικ�ς,  που σημα�νει �τι οι αιτ�ες που καθορ�ζουν την εξ�λιξη τους  ε�ναι πλ�ον των βασικ�ν και  πολλ�ς �λλες  απρ�βλεπτες  και ευμετ�βλητες.

Εν� �μως η χαοτικ� νομοτ�λεια[i]  ( η �παρξη εκτ�ς των βασικ�ν και �λλων τυχα�ων και ευμετ�βλητων αιτ�ων)  επιβ�λει την πραγματοπο�ηση περισσοτ�ρων, πιο σ�νθετων, και πιο αξι�πιστων εκτιμ�σεων απ� αυτ�ς του πρ�του δρ�μου, οι �νθρωποι των πολιτικ�ν κομμ�των, κ�νουν το εντελ�ς αντ�θετο· πραγματοποιο�ν εκτιμ�σεις που �χουν ως χαρακτηριστικ� τις  μεγ�λες προσδοκ�ες,  αδιαφορ�ντας:  για τη βασικ� αιτ�α, για την εμφ�νιση �λλων ευμετ�βλητων αιτ�ων και για την πιθαν�τητα/δυνατ�τητα  πραγματοποι�σεως των μεγ�λων προσδοκι�ν/υποσχ�σεων. Σε αυτ�ν το δρ�μο �χημα της πορε�ας δεν ε�ναι η λογικ� αλλ� τα συναισθ�ματα·  ε�ναι η «λογικ� των συναισθημ�των» και �χι η λογικ� του εγκεφ�λου· ε�ναι ο φ�βος, η οργ�, η ελπ�δα, ο ενθουσιασμ�ς.

Ο δρ�μος αυτ�ς οδηγε�, ε�τε στην με αυξημ�νο κ�στος υπ�ρβαση, ε�τε στον τρ�το δρ�μο της δημιουργικ�ς καταστροφ�ς.  

Η περ�εργη, παρ�λογη και επικ�νδυνη  αυτ� επιλογ� οφε�λεται στην ιδιοτ�λεια των αντιπροσ�πων των πολιτ�ν σε συνδυασμ� με την π�στη των περισσοτ�ρων εξ αυτ�ν  στο δ�γμα: «κορυφα�ος στ�χος ε�ναι η κατ�κτηση της εξουσ�ας· τα υπ�λοιπα συνιστο�ν μ�σα που δεν πρ�πει να τροποποιο�ν το στ�χο· ο σκοπ�ς αγι�ζει τα μ�σα».

Ευθ�νη για αυτ� την επιλογ� σ�γουρα �χουν και οι πολ�τες που υποτ�θεται �τι  επιλ�γουν τους αντιπροσ�πους τους με κριτ�ριο τις μεγ�λες πνευματικ�ς και ηθικ�ς δυν�μεις που διαθ�τουν(!!). �μως η ευθ�νη των απλ�ν πολιτ�ν ε�ναι πολ� μικρ�τερη της των αντιπροσ�πων τους δι�τι: (1) Η εξουσ�α τους ε�ναι ασ�μαντη αφο� περιορ�ζεται στην επιλογ� των αντιπροσ�πων που γ�νεται με καν�νες και πρακτικ�ς που αποφασ�ζουν οι αντιπρ�σωποι και �χι οι πολ�τες. (2) Τα πολιτικ� συστ�ματα του παρελθ�ντος και του παρ�ντος στηρ�ζονται σε οπαδο�ς που δεν χρει�ζεται να γνωρ�ζουν και να καταλαβα�νουν, αλλ� να πιστε�ουν στην κομματικ� αλ�θεια· στηρ�ζονται οπαδο�ς και �χι σε πολ�τες με εξουσ�α και ευθ�νη.

Η  βαθ�τερη �μως αιτ�α του φαινομ�νου βρ�σκεται στους θεσμο�ς που επιτρ�πουν, αν �χι εκτρ�φουν, τ�τοιες νοοτροπ�ες και πρακτικ�ς· οφε�λεται στους συνταγματικο�ς θεσμο�ς την αλλαγ� των οπο�ων οι αντιπρ�σωποι δεν θεωρο�ν κορυφα�ας προτεραι�τητας αν�γκη. Με τους σημερινο�ς θεσμο�ς,  οι �σοι απ� τους εκλεγμ�νους αντιπροσ�πους διαθ�τουν υψηλ�ς πνευματικ�ς και ηθικ�ς δυν�μεις �χουν στην πρ�ξη δ�ο επιλογ�ς: � να αλλ�ξουν και να προσαρμοσθο�ν με το σ�στημα, � να απορριφθο�ν  απ’ αυτ� ως γραφικο� � προδ�τες. Κατ� την �ποψη μας ο �ρος «προδ�τες» θα ε�χε και σαφ�νεια και αξιοπιστ�α στη διατ�πωση: «προδ�τες του συστ�ματος».  

Ο δρ�μος της δημιουργικ�ς καταστροφ�ς

Σ’ αυτ�ν τον δρ�μο κοιν�ς και πρωτε�ων στ�χος ε�ναι η επιβ�ωση· ε�ναι η ικανοπο�ηση  της Θε�ς Αν�γκης η παρουσ�α της οπο�ας ακυρ�νει �λες τις επ� μ�ρους αιτ�ες που δημιο�ργησαν την κρ�ση. Η  Αν�γκη ε�ναι ισχυρ�τερη απ� �λους τους θεο�ς και τους ημ�θεους: «Αν�γκα και Θεο� πε�θονται».

Στα φυσικ� συστ�ματα το σ�νολο των αιτ�ων που οδηγο�ν στην αποδ�μηση τους και στην αδυναμ�α παραγωγ�ς �ργου, αυτ� δηλαδ� που συμβα�νει σ�μερα στο πολιτικ�/κοινωνικ� σ�στημα της Χ�ρας μας, �χει το �νομα: «α�ξηση της εντροπ�ας» . �ταν η εντροπ�α αυξηθε� π�ρα πολ�, το σ�στημα πεθ�νει ( θερμοδυναμικ�ς θ�νατος) και δημιουργε�ται (αναγεννι�ται) ν�ο σ�στημα με χαμηλ� εντροπ�α,  η οπο�α με το χρ�νο αυξ�νεται για να επαναληφτε� ο �διος κ�κλος.   

Η �δια νομοτ�λεια ισχ�ει και για τα κοινωνικ� συστ�ματα. Αυτ� τη νομοτ�λεια οι �νθρωποι την γν�ριζαν πολλ� χρ�νια πριν την ανακαλ�ψουν οι Φυσικο� της Θερμοδυναμικ�ς και της  Στατιστικ�ς Μηχανικ�ς· την γν�ριζαν  και την διατ�πωσαν  με το μ�θο του Φο�νικα που αναγεννι�ται απ� τις �διες του τις στ�χτες. [ii]   

Η επιλογ� δρ�μου απ� τους βουλευτ�ς και τους πολ�τες

Πριν απ� λ�γες μ�ρες οι �λληνες βουλευτ�ς επ�λεξαν �ναν απ� τους προαναφερθ�ντες τρεις δρ�μους για την υπ�ρβαση της κρ�σεως και τη σωτηρ�α των Ελλ�νων πολιτ�ν.

Δεν ε�ναι μ�σα στις προθ�σεις μας να χαρακτηρ�σουμε ποι�ν απ� τους τρεις δρ�μους �χουν επιλ�ξει. Αυτ�ς ο χαρακτηρισμ�ς αποτελε� δικα�ωμα  και ευθ�νη των πολιτ�ν, οι οπο�οι στις 25 Ιανουαρ�ου θα κληθο�ν να επιλ�ξουν τους αντιπροσ�πους τους και εμμ�σως  να επιλ�ξουν και τον  δρ�μο που θα πορευθο�ν για τη σωτηρ�α τους με  το μικρ�τερο κ�στος.  

Αυτ� η επιλογ� αποτελε�, με τους καν�νες του σημερινο� πολιτικο� συστ�ματος, �μμεση απ�φαση των πολιτ�ν. Οι πολ�τες δηλαδ� θα κληθο�ν στις 25 Ιανουαρ�ου να επιλ�ξουν αυτο�ς θα αποφασ�σουν να … επιλ�ξουν τον δρ�μο σωτηρ�ας τους!!. Υπ�ρχουν βεβα�ως και οι υποσχ�σεις και τα …συμβ�λαια με το λα�. �μως �λοι οι πολ�τες γνωρ�ζουν την αξ�α, την αξιοπιστ�α και το σκοπ� τους.

Ο τρ�πος αυτ�ς �σκησης εξουσ�ας απ� τους πολ�τες ε�ναι ασαφ�ς και αν�πηρος.  Θα �ταν �μως σαφ�ς και ισχυρ�ς αν στις 25 Ιανουαρ�ου αντ� εκλογ�ν για την αν�δειξη των αντιπροσ�πων, γιν�ταν δημοψ�φισμα για επιλ�ξουν οι πολ�τες  το δρ�μο σωτηρ�ας τους· να επιλ�ξουν τη στρατηγικ�, απ’ αυτ�ς που προτε�νουν τα κ�μματα, των Ελλ�νων πολιτ�ν. Με αυτ�ν τον τρ�πο και οι στρατηγικ�ς των κομμ�των θα γιν�ταν σαφ�στερες και ορθολογικ�τερες και οι πολ�τες θα μπορο�σαν να κ�νουν σωστ�τερες επιλογ�ς.  Ο ισχυρισμ�ς �τι οι πολ�τες δεν �χουν τη δυνατ�τητα να εγκρ�νουν μ�α συγκεκριμ�νη στρατηγικ�, αλλ� �χουν τη δυνατ�τητα να εγκρ�νουν το σ�νολο των στρατηγικ�ν (το  πρ�γραμμα) των κομμ�των ε�ναι σκ�πιμος παραλογισμ�ς.

Η ανωτ�ρω �μως  κατανοητ� και λογικ� διαδικασ�α ε�ναι ασ�μβατη με τα συμφ�ροντα των ανθρ�πων της εξουσ�ας και ε�ναι  συμβατ� με τα δ�γματα:

• «Οι πολ�τες δεν πρ�πει να ασκο�ν εξουσ�α, αλλ� να ε�ναι αναφορ� για κ�θε εξουσ�α».  Νικολ� Μακιαβ�λι.
• Οι πολ�τες δεν πρ�πει να ασκο�νται για να γνωρ�ζουν και να καταλαβα�νουν, αλλ� για να πιστε�ουν στη κομματικ� αλ�θεια

Κ�τω απ� αυτ�ς τις δ�σκολες συνθ�κες οι απλο� πολ�τες θα κληθο�ν, �πως διακηρ�ττουν  �λοι οι πολιτικο�, να λ�βουν τη με�ζονα απ�φαση· να επιλ�ξουν �ναν απ� τους τρεις δρ�μους σωτηρ�ας.  

Μακ�ρι οι πολ�τες, παρ� τις δ�σκολες συνθ�κες που αντιμετωπ�ζουν , να επιλ�ξουν τον β�λτιστο δρ�μο σωτηρ�ας τους.

Μακ�ρι οι πολ�τες να ξεπερ�σουν τους αντιπροσ�πους τους σε ορθολογισμ� και ευθ�νη.