� ������ ��� � ����������� ��������� ��� �������.
��� ��������� �������
Στους ανθρ�πους, που �ζησαν και ζουν σε αυτ�ν εδ� τον τ�πο, �χουν αναπτυχθε� σε μεγ�λο βαθμ�, σε μεγαλ�τερο απ� αυτ�ν των �λλων λα�ν, δ�ο σημαντικ� και αντιφατικ� χαρακτηριστικ� γνωρ�σματα: Η πονηρ� νοοτροπ�α και η δημοκρατικ� νοοτροπ�α.
Η πονηρ� νοοτροπ�α.
Στα λεξικ� της Ελληνικ�ς Γλ�σσας ως πονηρ� νοοτροπ�α, ως πονηρι�, ορ�ζεται: «Η ικαν�τητα κ�ποιου να επιτυγχ�νει τον στ�χο του με τεχν�σματα συχν� �χι τ�μια, που περι�χουν δ�λο, εξαπ�τηση, παραπλ�νηση»[1].
Ιδια�τερο �μως ενδιαφ�ρον παρουσι�ζει �νας �λλος ορισμ�ς, που δι�βασα πριν απ� πολλ� χρ�νια σε �ρθρο εν�ς �γγλου δημοσιογρ�φου, ο οπο�ος επισκ�φτηκε την Ελλ�δα και �γραψε �να ρεπορτ�ζ με τις εντυπ�σεις του για την πονηρ� νοοτροπ�α των Ελλ�νων.
Στο ρεπορτ�ζ αυτ� ο φλεγματικ�ς και �ξυπνος �γγλος �γραφε περ�που τα εξ�ς: « Προσπ�θησα να καταλ�βω τι σημα�νει η λ�ξη πονηρ�ς και για αυτ� κατ�φυγα σε λεξικ�. �μως δεν βρ�κα �να ορισμ� που να εξηγε� �λα �σα �βλεπα. Τελικ� κατ�λαβα πως οι �λληνες λ�νε πονηρ� αυτ�ν που χρησιμοποιε� τις �ποιες δυν�μεις διαθ�τει για το �διο �φελος. Πονηρ�ς δεν ε�ναι ο �ξυπνος, για αυτ� οι �λληνες �χουν και τη λ�ξη κουτοπ�νηρος».
Πρ�γματι, αν το καλοπροσ�ξετε, �λες οι αποφ�σεις των πονηρ�ν στοχε�ουν στη μεγιστοπο�ηση του ιδ�ου οφ�λους. Το �φελος του κοινωνικο� συν�λου, το λογικ�, το �ντιμο, το δ�καιο, ε�ναι λ�ξεις που λ�γονται ηχηρ� απ� τους πονηρο�ς, αλλ� δεν αποτελο�ν κριτ�ριο των αποφ�σεων τους. Κριτ�ριο ε�ναι μ�νο το �διο �φελος.
Πονηρ�ς για παρ�δειγμα, ε�ναι αυτ�ς, που κ�νοντας δι�φορες τυπικ� ν�μιμες κομπ�νες καταφ�ρνει: Να πληρ�νεται απ� το Δημ�σιο χωρ�ς να εργ�ζεται, να μη πληρ�νει τους φ�ρους του, να μη πηγα�νει στρατι�της αν και δεν �χει πραγματικο�ς λ�γους απαλλαγ�ς, να αγων�ζεται για το �διον �φελος και να ισχυρ�ζεται �τι αγων�ζεται για το �φελος του κοινωνικο� συν�λου.
Η πονηρ� νοοτροπ�α των Ελλ�νων, �πως ορ�σθηκε προηγουμ�νως, παραπ�μπει σε καταστ�σεις κινδ�νου και πανικο�, �που ισχ�ει η αρχ�: «Ο σ�ζων εαυτ�ν σωθ�τω». Τα βι�ματα των νε�τερων Ελλ�νων απ� την Τουρκικ� σκλαβι� και απ� αυταρχικ�ς κυβερν�σεις –ας μη ξεχν�με �τι μ�χρι τον 18ον αι�να υπ�ρχαν μ�νο αυταρχικ�ς κυβερν�σεις – εξηγο�ν την αν�πτυξη αυτ�ς της νοοτροπ�ας. �μως αυτ� η νοοτροπ�α υπ�ρχε και στην αρχα�α Ελλ�δα, �πως σχετικ� αναφ�ρεται στα ποι�ματα του Ομ�ρου. Ο Οδυσσ�ας για παρ�δειγμα, χρησιμοπο�ησε πονηρι� – τον Δο�ρειο �ππο – για την �λωση της Τρο�ας.
Η δημοκρατικ� νοοτροπ�α
Με τον �ρο «δημοκρατικ� νοοτροπ�α» εννοο�με την υψηλ� εκτ�μηση, αγ�πη και σεβασμ� για την ατομικ� εξουσ�α �λων των ανθρ�πων· για την π�στη στην ισοκρατ�α των πολιτ�ν και την διασφ�λιση σε αυτο�ς �σων ευκαιρι�ν και �σων μεριδ�ων του κοινωνικο� οφ�λους.
Η σημεριν� νοοτροπ�α διασφ�λισης εξουσ�ας και οφ�λους σε �να μικρ� υποσ�νολο πολιτ�ν, στους ημετ�ρους, δεν ε�ναι δημοκρατικ� νοοτροπ�α. Ε�ναι μ�α ολιγαρχικ� νοοτροπ�α, που συνιστ� τη βαθ�τερη αιτ�α αν�πτυξης και συντ�ρησης της πονηρ�ς νοοτροπ�ας.
Ε�ναι ευν�ητο �τι η δημοκρατικ� νοοτροπ�α μιας κοινων�ας, επιβι�νει τ�τε και μ�νο τ�τε �ταν η πλειον�τητα των πολιτ�ν �χει τη λογικ� βεβαι�τητα, � �στω τη δογματικ� π�στη, πως οι �νθρωποι δεν πρ�πει να ξεχωρ�ζουν την ιδιωτικ� απ� τη δημ�σια ζω� τους �πως, σ�μφωνα με τα συμπερ�σματα �γκυρων ιστορικ�ν ερευνητ�ν [2], δεν τη ξεχ�ριζαν οι πολ�τες της Αθηνα�κ�ς Δημοκρατ�ας .
Απ� τα παραπ�νω, γ�νεται φανερ� �τι πονηρ� νοοτροπ�α και δημοκρατικ� νοοτροπ�α δεν ε�ναι δυνατ� να συνυπ�ρχουν, γιατ� �χουν εκ διαμ�τρου αντ�θετους στ�χους. Η πρ�τη �χει σαν στ�χο το �διον �φελος και η δε�τερη το �φελος του κοινωνικο� συν�λου.
Δημιουργε�ται �τσι το ε�λογο ερ�τημα: Πως τα κατ�φεραν οι πονηρο� �λληνες
να αναπτ�ξουν το πολ�τευμα της Δημοκρατ�ας;
Π�ς τα κατ�φεραν να κ�νουν την Ελλ�δα το λ�κνο της Δημοκρατ�ας;
Στο δ�σκολο αλλ� βασικ� αυτ� ερ�τημα υπ�ρχει μ�νο η ακ�λουθη, λογικ� και εκ πρ�της �ψεως παρ�λογη, απ�ντηση:
Η δημοκρατικ� νοοτροπ�α και η πονηρ� νοοτροπ�α, ε�ναι κατ� β�θος τα δ�ο πρ�σωπα της �διας νοοτροπ�ας, της �διας οντ�τητας[3]. �τι μοι�ζουν με �να ν�μισμα που στη μ�α πλευρ� του ε�ναι γραμμ�νη η λ�ξη δημοκρατ�α και στη �λλη η λ�ξη πονηρι�.
Εδ� και 5000 χρ�νια, απ� τα ηρωικ� χρ�νια των ποιημ�των του Ομ�ρου, οι �λληνες αγ�πησαν την ατομικ� τους εξουσ�α και κατ’ επ�κταση τη Δημοκρατ�α, περισσ�τερο απ� τους �λλους λαο�ς . Επειδ� �μως πολλ�ς φορ�ς η εξουσ�α τους αυτ� περιορ�σθηκε, � επιχειρ�θηκε να περιορισθε�, απ� μη δημοκρατικ� συστ�ματα, αν�πτυξαν �να μηχανισμ� προστασ�ας της: Την πονηρ� νοοτροπ�α.
Αυτ� η νοοτροπ�α, που στη αρχ� ε�χε στ�χο την προστασ�α των ταυτισμ�νων συμφερ�ντων του ατ�μου και του συν�λου, δηλαδ� την προστασ�α της Δημοκρατ�ας, με τα χρ�νια μεταλλ�χθηκε και εξελ�χθηκε σε βιολογικ� χαρακτηριστικ� προστασ�ας μ�νο των ατομικ�ν συμφερ�ντων. Αυτ� η μεταλλαγμ�νη νοοτροπ�α ε�ναι καταχωρημ�νη στο DNA των σημεριν�ν Ελλ�νων.
Αν αυτ� η συναισθηματικ�ς νοημοσ�νης ρομαντικ� θεωρ�α ισχ�ει, τ�τε υπ�ρχει ελπ�δα οι �λληνες να αναποδογυρ�σουν το ν�μισμα με τα δ�ο πρ�σωπα. Να ξαναποκτ�σουν την κλεμμ�νη ατομικ� τους εξουσ�α, να ακυρ�σουν την πονηρ� νοοτροπ�α τους και να αναγενν�σουν την γν�σια δημοκρατικ� νοοτροπ�α, που υπ�ρχε τα παλι� τα χρ�νια.
Αν οι �λληνες δεν καταφ�ρουν να ακυρ�σουν την πονηρ� νοοτροπ�α τους, τ�τε το μ�λλον τους ε�ναι πολ� ζοφερ�.
Να τι περ�που �λεγε για το θ�μα αυτ� ο φλεγματικ�ς �γγλος :
«Οι �λληνες μοι�ζουν σαν να χορε�ουν συρτ�κι �χοντας ο �νας το χ�ρι του στην τσ�πη του διπλανο� του× εν� χορε�ουν, ο �νας κλ�βει τον �λλον χωρ�ς στενοχ�ριες, τ�ψεις και αναστολ�ς. Απ� την πονηρι� τους οι �λληνες αργ� � γρ�γορα θα αυτοκαταστραφο�ν. Για να επιβι�σουν υπ�ρχει μ�νο �νας τρ�πος. Να ξεριζ�σουν αυτ� τη νοοτροπ�α και να διαγρ�ψουν απ� τα λεξικ� τους τη λ�ξη πονηρ�ς».
Συμπ�ρασμα.
Οι �λληνες ε�ναι οι �νθρωποι, στο DNA των οπο�ων �χει καταχωρηθε� η βιολογικ� ιδι�τητα με τα δ�ο πρ�σωπα. Το της πονηρ�ς και δημοκρατικ�ς νοοτροπ�ας. Σ�μερα η δημοκρατικ� νοοτροπ�α ε�ναι κρυμμ�νη κ�τω απ� την ιδια�τερα επικ�νδυνη νοοτροπ�α του πονηρο�.
Παρ� τα�τα δεν θα �ταν ασ�μβατο με την ιστορ�α των Ελλ�νων, να κ�νουν για μια ακ�μη φορ� �να θα�μα: Να ξαναζωνταν�ψουν τις αρχ�ς της Αθηνα�κ�ς Δημοκρατ�ας, προσαρμοσμ�νες προφαν�ς στα κοινωνικ�, πολιτικ�, οικονομικ� και τεχνολογικ� δεδομ�να του 21ου αι�να. Να πραγματοποι�σουν, την Αναγ�ννηση της Δημοκρατ�ας.
Η ψηφιακ� τεχνολογ�α της πληροφορικ�ς και των τηλεπικοινωνι�ν, του Internet, ε�ναι �να σημαντικ� εργαλε�ο και μια μεγ�λη ευκαιρ�α για μια τ�τοια αναγ�ννηση× ε�ναι μια μεγ�λη ευκαιρ�α για την �δρυση και λειτουργ�α μιας καινο�ργιας Ψηφιακ�ς Πν�κας, στην οπο�α θα μετασχηματισθε� η πονηρ� νοοτροπ�α σε δημοκρατικ� νοοτροπ�α· σε νοοτροπ�α τα�τισης του ατομικο� και του κοινωνικο� οφ�λους. Μακ�ρι να ισχ�σει και στην παρο�σα περ�πτωση αυτ� που γρ�φει ο μεγ�λος Ν�κος Καζαντζ�κης στο βιβλ�ο του « Αναφορ� στον Γκρ�κο»: «Ποιο αληθιν� και απ� την αλ�θεια ε�ναι τα παραμ�θια»
[1] Λεξικ� της ν�ας Ελληνικ�ς Γλ�σσας του Γ. Μπαμπινι�τη
[2] Μωρ�ς Κρουαζ� της Γαλλικ�ς Ακαδημ�ας: Για τους πολ�τες της Αθηνα�κ�ς Δημοκρατ�ας, «η δημ�σια ζω� �ταν τ�σο βαθει� δεμ�νη με την ιδιωτικ� ζω�, που δ�σκολα μπορο�σες να την ξεχωρ�σεις». Απ� το βιβλ�ο του, «Ο πολιτισμ�ς της αρχα�ας Ελλ�δος» .
[3] Δ. Κυριαζ�ς «Η Αναγ�ννηση της Δημοκρατ�ας». Β6, Η κριση της Δημοκρατ�ας στην Ελλ�δα, σελ�δα 83.
|