������������� . ������ � ������ ��� ����������� ;
��� ��������� �������
Μ�χρι πρ�σφατα η συντριπτικ� πλειοψηφ�α των πολιτ�ν, των πολιτικ�ν και των ειδημ�νων θεωρο�σε τα Δημοψηφ�σματα ως κορυφα�α πρ�ξη δημοκρατ�ας, ηθικ�ς και ορθολογισμο�· θεωρο�σε �τι ε�ναι το κ�στρο της δημοκρατ�ας για τις κρ�σιμες και μεγ�λες αποφ�σεις, για τις δ�σκολες στιγμ�ς.
Αυτ� η θε�ρηση εδρ�ζεται στη λογικ� και στην ηθικ� της χιλι�χρονης κουλτο�ρας των Ελλ�νων αλλ� και στο �τι η πραγματοπο�ηση δημοψηφισμ�των προβλ�πεται τ�σο στο Σ�νταγμα της Ελλ�δας, �σο και στα Συντ�γματα σχεδ�ν �λων των �λλων Δημοκρατι�ν.
Η περ� των δημοψηφισμ�των �ποψη, που βεβα�ως συνιστ� δ�γμα, θεωρ�θηκε σαν κ�τι το προφαν�ς και αυταπ�δεικτο και για αυτ� δεν �χουν διατυπωθε� ενστ�σεις για τον ορθολογισμ� και την ηθικ�, για τη σκοπιμ�τητα, των δημοψηφισμ�των.
Ενστ�σεις �χουν διατυπωθε� για την εφικτ�τητα, για τις αντικειμενικ�ς δυσχ�ρειες δηλαδ� πραγματοπο�ησης των δημοψηφισμ�των. Οι λογικ�ς αυτ�ς ενστ�σεις συνοψ�ζονται: στη δυσχ�ρεια ενημ�ρωσης και στον κ�νδυνο δημαγωγ�ας των πολιτ�ν, αλλ� κυρ�ως στο μεγ�λο �μεσο και �μμεσο κ�στος πραγματοπο�ησης εν�ς δημοψηφ�σματος.
Στις μ�ρες μας, στην εποχ� της ψηφιακ�ς τεχνολογ�ας και της κοινων�ας της πληροφορ�ας, �ρχισε να γ�νεται κατανοητ� �τι οι προαναφερθε�σες αντικειμενικ�ς δυσχ�ρειες των δημοψηφισμ�των μπορο�ν να μειωθο�ν δραστικ� με τη χρ�ση της τεχνολογ�ας του Ιντερν�τ, που διασφαλ�ζει χαμηλ� κ�στος και ε�κολη πρ�σβαση στις απ�ψεις �χι μ�νο �λων των πολιτικ�ν αλλ� και των πολιτ�ν.
Οι λ�γοι συνεπ�ς αποφυγ�ς των δημοψηφισμ�των, �παψαν να ισχ�ουν. Σ�μερα ε�ναι, λειτουργικ� και οικονομικ�, εφικτ� η πραγματοπο�ηση δημοψηφισμ�των με πολλαπλ�σια συχν�τητα απ� αυτ� του παρελθ�ντος.
Χρ�σιμο ε�ναι να θυμ�σουμε �τι μ�χρι σ�μερα η υπ�ψη συχν�τητα �ταν �να δημοψ�φισμα κ�θε τρι�ντα περ�που χρ�νια. Με τη χρ�ση �μως της τεχνολογ�ας και - προφαν�ς- την πραγματοπο�ηση κατ�λληλων θεσμικ�ν ρυθμ�σεων, η συχν�τητα θα μπορο�σε να ε�ναι πολλαπλ�σια (πχ 30πλ�σια δηλαδ� �να δημοψ�φισμα το χρ�νο .
Με την παραπ�νω αλλαγ�, το δ�γμα «Αφ�ντης ε�ναι ο Λα�ς», για το οπο�ο καν�νας δεν διατυπ�νει αντιρρ�σεις, θα αρχ�σει να ισχ�ει �χι μον�χα στα λ�για αλλ� και στην πρ�ξη. Στην πρ�ξη σ�μερα δεν εφαρμ�ζεται αυτ� το δ�γμα, αλλ� το παρ�λογο, υποκριτικ� και αν�θικο δ�γμα: «Αφ�ντης ε�ναι ο Λα�ς, αρκε� να μη διαφεντε�ει».
�ταν �μως οι �νθρωποι �ρχισαν να βι�νουν τις δυνατ�τητες της ν�ας τεχνολογ�ας και να αντιλαμβ�νονται �τι αυτ� μπορε� να χρησιμοποιηθε�, εκτ�ς απ� τους τ�σους και τ�σους τομε�ς που �δη χρησιμοποιε�ται (�ρευνα, παιδε�α, παραγωγ� προ��ντων και υπηρεσι�ν, διο�κηση, δημ�σια και εθνικ� ασφ�λεια, ιατρικ� …. ) και στον τομ�α της συμμετοχ�ς των πολιτ�ν στη λ�ψη των μεγ�λων αποφ�σεων, στην �σκηση δηλαδ� πραγματικ�ς εξουσ�ας, �ρχισαν να διατυπ�νονται και να δημοσιοποιο�νται ενστ�σεις και απ�ψεις, �χι για την εφικτ�τητα, αλλ� για τον ορθολογισμ� και την ηθικ�, των δημοψηφισμ�των.
Κατ� τις απ�ψεις αυτ�ς : τα δημοψηφ�σματα ε�ναι « η φεν�κη της Δημοκρατ�ας», αποτελο�ν «το δεσποτισμ� της πλειοψηφ�ας» και ακ�μη �τι «τα ατομικ� δικαι�ματα και οι πολιτικ�ς ελευθερ�ες δεν ε�ναι δυνατ�ν να υπ�κεινται στη λα�κ� ετυμηγορ�α».
Σημαντικ� επ�σης ε�ναι �τι η δημοσιοπο�ηση τ�τοιων απ�ψεων συνοδε�εται κατ� καν�να με δογματικ� τεκμηρ�ωση, με αναφορ� δηλαδ� στις απ�ψεις κ�ποιων �λλων που ε�ναι, � νομ�ζουμε �τι ε�ναι, ειδ�μονες με σοφ�α και αντικειμενικ�τητα.
Τ�τοιες απ�ψεις συν�θως �χουν ορθολογισμ� στο σκεπτικ� τους αλλ� λαθεμ�νο συμπ�ρασμα. Το λ�θος στο συμπ�ρασμα δημιουργε�ται με την –σκ�πιμη � τυχα�α - παρ�λειψη αξιολ�γησης της δυνατ�τητας των δημοψηφισμ�των να δομο�ν αποφ�σεις με απλ�, αυξημ�νη � πολ� αυξημ�νη πλειοψηφ�α, πρακτικ� που, ως γνωστ�, ισχ�ει στις ψηφοφορ�ες των βουλευτ�ν για τροποποι�σεις του Συντ�γματος � την εκλογ� του Προ�δρου της Δημοκρατ�ας.
Το συμπ�ρασμα ε�ναι �τι με θεσμοθ�τηση της κατ�λληλης πλειοψηφ�ας μπορε� να υπερβο�με τον κ�νδυνο του δεσποτισμο� της πλειοψηφ�ας και την «αν�γκη» περιορισμο� της λα�κ�ς ετυμηγορ�ας.
Η �ποψη �τι «τα ατομικ� δικαι�ματα και οι ατομικ�ς ελευθερ�ες δεν υπ�κεινται στη λα�κ� ετυμηγορ�α», ε�ναι τουλ�χιστον αντιφατικ� – αν �χι παρ�λογη – γιατ� στην ουσ�α υποστηρ�ζει �τι η ελευθερ�α των πολιτ�ν προστατε�εται �χι απ� τους �διους τους πολ�τες, αλλ� «απ� �να μεγ�λο αδελφ� � �στω απ� μεγ�λους αδελφο�ς» που �χουν ξεχωριστ�ς ηθικ�ς και πνευματικ�ς δυν�μεις. Ε�ναι �μως αυτ� Δημοκρατ�α ;
Ε�ναι �μως αυτ� το πνε�μα του 114 ;
Απ� τα δημοψηφ�σματα δεν κινδυνε�ουν οι ελευθερ�ες και τα δικαι�ματα των πολιτ�ν. Εκε�να που πρ�γματι κινδυνε�ουν ε�ναι η αυθαιρεσ�α και η αλαζονε�α του κατεστημ�νου της π�σης μορφ�ς εξουσ�ας (πολιτικ�ς, κομματικ�ς, οικονομικ�ς, πνευματικ�ς, συντεχνιακ�ς). Ο κ�θε πολ�της �χει το δικα�ωμα αλλ� και την υποχρ�ωση να δομ�σει την δικ� του �ποψη για τα δημοψηφ�σματα χωρ�ς να καταφ�γει σε δογματισμο�ς και πολ�πλοκους συλλογισμο�ς.
Τα δημοψηφ�σματα ε�ναι το θεμ�λιο της δημοκρατ�ας του αρχαιοελληνικο� πνε�ματος, του οπο�ου κληρον�μοι ε�ναι οι �νθρωποι �λου του κ�σμου και �χι μ�νο εμε�ς οι νε�τεροι �λληνες � κ�ποια ομ�δα απ� μας· ε�ναι η μ�τρα που αναπτ�σσονται πολ�τες με εξουσ�α και ευθ�νη.
Η εκχ�ρηση συνεπ�ς αυτ�ς της κληρονομι�ς σε ανθρ�πους ακροδεξι�ν αντιλ�ψεων δεν ε�ναι μ�νο μια �δικ� και παρ�λογη πρ�ξη αλλ� κατ� β�θος ε�ναι μ�α πρ�ξη ηθικ�ς στ�ριξης των ακροδεξι�ν κινημ�των.
|