Digital Direct Democracy
   
e-mail
-
�������
-
 
- -
  -��������� ����� | ���������
 
     
-  

�� �������� ��� ��������������� ��� � ������ �������� ���� ����� ����������

��������� �����������

 

Δημοκρατ�α σ�μερα δεν υπ�ρχει πουθεν�. Υπ�ρχουν το πολ� φιλελε�θερες ολιγαρχ�ες σε ορισμ�νες χ�ρες σχετικ� προνομιο�χες. Πρ�πει να ε�μαστε τ�ρα π�νω απ� π�ντε δισεκατομμ�ρια �νθρωποι π�νω στη γη. Ε�ναι ζ�τημα αν υπ�ρχουν 500 � 600 το πολ� 700 εκατομμ�ρια ανθρ�πων, που ζουν σε χ�ρες, �που η πε�να δεν ε�ναι καθημεριν� πρ�βλημα, �που η καταδ�ωξη, η φυλ�κιση, η ανελευθερ�α δεν ε�ναι η καθημεριν� πραγματικ�τητα.

Αλλ� και σε αυτ�ς τις οικονομικ� αναπτυγμ�νες και πολιτικ� -ας πο�με- φιλελε�θερες χ�ρες η κατ�σταση, εν� φα�νεται περ�που βι�σιμη, ε�ναι στην πραγματικ�τητα απελπιστικ�. Ε�ναι απελπιστικ�, γιατ� ο καθ�νας δυστυχ�ς δεν κοιτ�ει πιο μακρι� απ� την μ�τη του. Τα προβλ�ματα, που αντιμετωπ�ζει σ�μερα η ανθρωπ�τητα ε�ναι τερ�στια. Ε�ναι πρ�τα – πρ�τα το πρ�βλημα που αν�φερα προηγουμ�νως, �τι τα 6/7 ε�ν �χι τα 7/8 του κ�σμου ζο�νε σε �να καθεστ�ς φτ�χειας και τεραστ�ας καταπ�εσης. Ε�ναι �πειτα το πρ�βλημα το οικολογικ�, για το οπο�ο ο καθ�νας αδιαφορε� � ενδιαφ�ρεται για μικρ�ς του απ�ψεις, τη στιγμ� που ζο�με π�νω σε μια μπαρουταποθ�κη, � αν προτιμ�τε μι� �λλη παρομο�ωση, πριον�ζουμε συστηματικ�, καθημεριν� το κλαδ�, επ�νω στο οπο�ο ε�μαστε καθισμ�νοι.

Σ’ αυτ�ς τις προηγμ�νες και σχετικ� φιλελε�θερες χ�ρες τ� γ�νεται στην πραγματικ�τητα; Μιλ�νε για δημοκρατ�α. Το πραγματικ� καθεστ�ς ε�ναι φυσικ� �να καθεστ�ς τελε�ως ολιγαρχικ�. Φυσικ� υπ�ρχουν οι φιλελε�θερες πλευρ�ς αυτο� του ολιγαρχικο� καθεστ�τος, υπ�ρχουν ορισμ�να δικαι�ματα των ανθρ�πων και των πολιτ�ν, υπ�ρχει �νας λεγ�μενος ελε�θερος τ�πος, αλλ� ε�ν κοιτ�ξει κανε�ς ποιο� πραγματικ� κυβερνο�ν, ποιο� πραγματικ� �χουν την εξουσ�α στα χ�ρια τους, θα αντιληφθε�, �τι ο�τε στις χειρ�τερες εποχ�ς της λεγ�μενης Ρωμα�κ�ς Δημοκρατ�ας -που δεν �ταν ποτ� δημοκρατ�α, αλλ� ολιγαρχ�α- το ποσοστ� αυτ�ν, που �χουν δ�ναμη μ�σα στην κοινων�α δεν �ταν τ�σο λ�γο, �σο ε�ναι σ�μερα.

Και για να μιλ�σω για παρ�δειγμα για την κατ�σταση τη Γαλλικ�, που την ξ�ρω κ�πως καλ�τερα, ο εν�λικος και ψηφοφ�ρος πληθυσμ�ς στη Γαλλ�α ε�ναι περ� τα 35-37 εκατομμ�ρια. Ε�ν κανε�ς αθρο�σει τη λεγ�μενη πολιτικ� τ�ξη, τους κυρ�αρχους της οικονομ�ας, αυτο�ς, που πα�ζουν πραγματικ� ρ�λο στη χειραγ�γηση της κοιν�ς γν�μης, ιδ�ως με τα μαζικ� μ�σα πληροφ�ρησης και κ�ποιες �λλες κατηγορ�ες θα φτ�σει ενδεχομ�νως στο σ�νολο 3.700 ατ�μων, επ�νω σε 37 εκατομμ�ρια. Αυτ� μας δ�νει μι� αναλογ�α εν�ς στις δ�κα χιλι�δες.


Υπ�ρχουν �νθρωποι, οι οπο�οι ασκο�ν κριτικ� στην αρχα�α Αθηνα�κ� Δημοκρατ�α, δι�τι �νας ελε�θερος πληθυσμ�ς εκατ� χιλι�δων ανθρ�πων ε�χε �σως στη χειρ�τερη περ�πτωση εκατ� χιλι�δες δο�λους. Δεν το λ�ω αυτ�, για να δικαιολογ�σω την �παρξη της δουλε�ας. Το λ�ω απλ�ς, για να δε�ξω ποι� ε�ναι η πραγματικ� κατ�σταση σ�μερα και φαντ�ζομαι, �τι �ν κ�νετε κ�ποιο λογαριασμ� αντ�στοιχο στην Ελλ�δα θα βρε�τε το πολ� χ�λιους ανθρ�πους � οχτακ�σιους ανθρ�πους, οι οπο�οι πραγματικ� πα�ζουν �να ρ�λο σε �λων των ε�δων τις εξουσ�ες που υπ�ρχουν.

Απ�ναντι σ’ αυτ� την κατ�σταση παρατηρο�με �να �λλο εξ �σου κρ�σιμο φαιν�μενο. Παρατηρο�με, �τι στους λαο�ς αυτ�ν των χωρ�ν (λα�ν, που �παιξαν �να μεγ�λο ρ�λο στην ιστορ�α – δεν μιλ�ω τ�ρα για τις μ�χες και τις κατακτ�σεις, μιλ�ω για τον πολιτισμ�, ιδ�ως για την πολιτικ� δημιουργ�α) μετ� απ� το μεγ�λο σκοτ�δι, που επικρ�τησε απ� τη Ρωμα�κ� Αυτοκρατορ�α ως την αρχ� των μοντ�ρνων χρ�νων, στη Δυτικ� Ευρ�πη ξαναδημιουργ�θηκε �να ελευθερωτικ� κ�νημα. Στην αρχ� με την πρ�τη αστικ� τ�ξη, που δημιουργο�σε π�λεις, που προσπαθο�σαν να αυτοκυβερνηθο�ν μ�σα απ� αγ�νες, στους οπο�ους και η αστικ� τ�ξη �παιξε φυσικ� ρ�λο και η μικροαστικ� και αργ�τερα τερ�στιο ρ�λο η εργατικ� τ�ξη και ως κατ�λοιπο αυτ�ν των αγ�νων �μειναν αυτ�, που χαρακτηρ�ζονται σ�μερα ως δημοκρατικο� � φιλελε�θεροι θεσμο�.

Σ’ αυτ�ς τις χ�ρες αυτο� οι θεσμο� δεν �ταν ποτ� δ�ρο των κυρ�αρχων, ο�τε δ�ρο των καπιταλιστ�ν, ο�τε αναγκα�α αποτελ�σματα του οικονομικο� συστ�ματος. Αυτο� οι θεσμο� κατακτ�θηκαν με σειρ� αγ�νων και στο�χισαν βουν� ολ�κληρα πτωμ�των και ποταμο�ς αιμ�των· πτωμ�των και αιμ�των, που εξ�φραζαν σε �λες αυτ�ς τις περιπτ�σεις τους αγ�νες των λα�ν.

Πο� βρ�σκονται αυτο� οι λαο� σ�μερα και πο� βρ�σκεται �λλωστε και ο ελληνικ�ς λα�ς; Νομ�ζω, �τι ο εμφαν�στερος χαρακτηρισμ�ς, που θα μπορο�σε να δ�σει κανε�ς ε�ναι, �τι βρ�σκονται σε μι� κατ�σταση πολιτικ�ς απ�θειας, ιδιωτικοπο�ησης, ανευθυν�τητας, κυνισμο�, αδιαφορ�ας για τα κοιν� και τα πολιτικ� και γενικ�τερα μι�ς στ�σης απ�ναντι στη ζω� τους την ιδιωτικ� και την κοιν�, που ε�ναι περ�που μια στ�ση αποχα�νωσης μ�σα στον καταναλωτικ� και τηλεοπτικ� αυνανισμ�.

Το λ�ω αυτ�, για να πω, �τι η σημεριν� κατ�σταση δεν ε�ναι απλ�ς το αποτ�λεσμα των συνομωσι�ν, των μανουβρ�ν, των χειρισμ�ν των κυρι�ρχων στρωμ�των (ε�ν τα κυρ�αρχα στρ�ματα μπορο�ν να κ�νουν ατιμωτητ� αυτ�, τα οπο�α κ�νουν, ξ�ρετε π�νω στο πετσ� σας), αλλ� δι�τι οι λαο� μ�νουν απαθε�ς � το πολ� σηκ�νουν τους �μους τους λ�γοντας «τους ξ�ρουμε, ε�ναι �λοι οι �διοι παλιανθρωποι».

Δημοκρατ�α δεν σημα�νει π.χ. τα ανθρ�πινα δικαι�ματα, � την �λλειψη λογοκρισ�ας, � εκλογ�ς. �λα αυτ� ε�ναι καλ� και �για, αλλ� ε�ναι δευτ�ρου και τρ�του βαθμο� επακ�λουθα της δημοκρατ�ας. Δημοκρατ�α ε�ναι το κρ�τος του δ�μου, δ�μος ε�ναι ο λα�ς. Κρ�τος στα αρχα�α Ελληνικ� σημα�νει β�βαια τη δ�ναμη και ενδεχομ�νως τη β�α � την ωμ� β�α και ε�ναι χαρακτηριστικ�, �ταν στα ν�α Ελληνικ� δημιουργ�θηκε πραγματικ� �να κρ�τος, π�ραμε απ� τα αρχα�α Ελληνικ� τη λ�ξη κρ�τος, που σημα�νει δ�ναμη � β�α. Θα μπορο�σαμε να π�ρουμε τη λ�ξη πολιτε�α, δεν ε�ναι �τσι;

Δημοκρατ�α ε�ναι η εξουσ�α του δ�μου και �δη ε�ν σκεφτο�με αυτ�ς τις λ�ξεις τα ουσιαστικ� προβλ�ματα εμφαν�ζονται. Πρ�τα – πρ�τα τ� ε�ναι ο δ�μος, ποι�ς ε�ναι ο δ�μος, ποι�ς αν�κει στο δ�μο και δε�τερον τ� θα πει εξουσ�α. Το γεγον�ς �λλωστε, �τι ο �διος ο χαρακτηρισμ�ς, ο �διος ο �ρος, που σημα�νει αυτ� το πολ�τευμα ανο�γει αυτ� τα ερωτ�ματα δε�χνει τον ιδια�τερο χαρακτ�ρα αυτο� του πολιτε�ματος, που γεννι�ται την �δια στιγμ� με τη φιλοσοφικ� αναζ�τηση σε αντ�θεση με �λλα πολιτε�ματα, στα οπο�α τ�τοια ερωτ�ματα δεν γενν�νται. Για παρ�δειγμα, αν �χετε μι� μοναρχ�α, ξ�ρετε, �τι ε�ναι η αρχ� του μον�ρχη και αυτ�ς ο μον�ρχης ε�ναι π�ντοτε καθορισμ�νος κληρονομικ� � και με οποιοδ�ποτε �λλο τρ�πο. Επ�σης η αριστοκρατ�α ε�ναι αυτ�, που τα μ�λη της αρχ�ς της εκ γενετ�ς αν�κουν σε μ�α ορισμ�νη κοινωνικ� τ�ξη. Η δημοκρατ�α �δη απ� την ονομασ�α της ανο�γει τις ερωτ�σεις και τα προβλ�ματα και απ� αυτ� την �ποψη δεν ε�ναι τυχα�ο, �τι η γ�ννησ� της συμπ�πτει κατ� τελε�ως ουσιαστικ� τρ�πο με τη γ�ννηση αυτ�ς της απερι�ριστης ερ�τησης και επερ�τησης, που ε�ναι η φιλοσοφ�α.

Η δημοκρατ�α ε�ναι �να πολ�τευμα � θ�λει να ε�ναι �να πολ�τευμα που αποβλ�πει στην αυτονομ�α και την κοινωνικ� και την ατομικ�. Γιατ� μιλ�με εδ� για αυτονομ�α; Δι�τι ο μ�γιστος αριθμ�ς των ανθρωπ�νων κοινωνι�ν π�ντοτε εγκαθιδρ�θηκε π�νω στη β�ση μι�ς ετερονομ�ας, δηλαδ� οι θεσμο� που υπ�ρχαν, θεσμο� με τη γενικ�τατη �ννοια, αλλ� και οι πολιτικο� θεσμο� θεωρο�νταν π�ντοτε, �τι ε�ναι δεδομ�νοι, �τι δεν μπορο�ν να αμφισβητηθο�ν και �ταν καμωμ�νοι κατ� τ�τοιο τρ�πο, �στε να μην ε�ναι δυνατ�ν να γ�νει επερ�τηση σχετικ� με αυτο�ς τους θεσμο�ς. Για παρ�δειγμα, σε θεσμ�σεις πρωτογ�νων φυλ�ν, οι θεσμο� της φυλ�ς �χουν παραδοθε� αν�καθεν απ� τους θεμελιωτ�ς �ρωες � απ� τους προγ�νους· θεωρο�νται αυτον�ητοι.

Το ορθ� και το μ� ορθ� ακολουθε� ορισμ�νους παρ�γοντες, το επιτρεπτ� και το μ� επιτρεπτ� και απαγορε�εται καν να τους αμφισβητ�σει κανε�ς· ε�ναι αδιαν�ητο να αμφισβητηθο�ν, οι �νθρωποι τους �χουν ενσωματ�σει, τους �χουν εσωτερικε�σει με την ιδ�α τους την ανατροφ�, δηλαδ� με την �δια τους την κατασκευ� σαν κοινωνικ� �τομα. Τ� �γινε στην Ελλ�δα την αρχα�α για πρ�τη φ�ρα και τ� επαναλ�φθηκε στην Ευρ�πη απ� τον 12ο – 13ο αι�να και μετ�; Μι� ρ�ξη αυτο� του ετερ�νομου καθεστ�τος και μι� κ�νηση προς την αυτονομ�α και αυτ� η κ�νηση εκφρ�ζεται πολιτικ� με το κ�νημα το δημοκρατικ� και με �σους δημοκρατικο�ς θεσμο�ς δημιουργ�θηκαν. Αυτονομ�α απ� αυτ� την �ποψη φυσικ�, η ρ�ξη αυτ� με την λευτερονομια δεν �ταν δυνατ�, παρ� μ�νο με την θ�ση υπ� αμφισβ�τηση των �δη υπαρχ�ντων θεσμ�ν και αυτ� �γινε �δη στην αρχα�α Ελλ�δα.

Αυτ� που βλ�πουμε π.χ. στην Αθ�να περ�που απ� το 700 – 400 π.Χ. ακ�μα και μετ� ε�ναι η συνεχ�ς περ�που μεταβολ� των θεσμ�ν. �χι �τι υπ�ρξαν κ�ποτε ιδε�δεις θεσμο�, αλλ�, �τι οι Αθηνα�οι ποτ� δεν �παψαν να μεταρρυθμ�ζουν τους ν�μους τους κατ� τρ�πο, �στε να αυξ�νουν την πραγματικ�τητα της δημοκρατ�ας δηλαδ� τη δυνατ�τητα πραγματικ�ς συμμετοχ�ς του δ�μου στην εξουσ�α.

Θα σας ζητ�σω να θυμηθε�τε, �τι κ�μματα με την σημεριν� �ννοια του �ρου δεν υπ�ρχαν φυσικ� π.χ. στην αρχα�α Αθ�να. Τα κ�μματα δημιουργ�θηκαν στη νε�τερη εποχ� και ε�ναι μια απ� τις τραγικ�ς ειρωνε�ες της ιστορ�ας, �τι τα πρ�τα πραγματικ� κ�μματα που δημιουργ�θηκαν με την �ννοια που δ�νουμε σ�μερα σ’ αυτ� την λ�ξη ε�ναι δημιουργ�ματα της εργατικ�ς τ�ξης στον αγ�να της για την απελευθ�ρωσ� της και κατ� μ�μισ� τους �γιναν τα αστικ� κ�μματα τουλ�χιστον στην Ευρ�πη και αυτ� τα κ�μματα εκφυλ�στηκαν σχετικ� γρ�γορα και γ�νανε γραφειοκρατικ�.

Εδ� θα �θελα να υπογραμμ�σω �να σημε�ο, που ε�ναι αρκετ� παλι� στην πολιτικ� φιλοσοφ�α, αλλ� πολλο� �νθρωποι το ξεχν�νε και ιδ�ως στην Ελλ�δα. Κατηγορο�με συνεχ�ς τους κυρ�αρχους, �τι κυριαρχο�ν. Αυτ� ε�ναι μ�α ανοησ�α, ε�ναι σαν να κατηγορο�σαμε τους κλ�φτες, �τι κλ�βουν, � τους ξανθο�ς, δι�τι ε�ναι ξανθο�. Η δουλε�α των κυρι�ρχων ε�ναι να κυριαρχο�ν. Ε�ν πρ�πει να κατηγορ�σουμε τους κυρ�αρχους, το πολ� πρ�πει να τους εκτοπ�σουμε απ� την θ�ση τους. Πρ�πει να κατηγορ�σουμε τους κυριαρχημ�νους, που αφ�νουν τον εαυτ� τους να κυριαρχε�ται, δεν ε�ναι �τσι; Δεν μπορο�με να λ�με ταυτοχρ�νως, �τι ο λα�ς ε�ναι παντοδ�ναμος και �τι ο οποιοσδ�ποτε δημαγωγ�ς τον τραβ�ει και τον σ�ρνει απ� την μ�τη. Πρ�πει να πο�με, �τι υπ�ρχει μ�α ευθ�νη του λαο� σε αυτ�, τα οπο�α γ�νονται σ�μερα, αλλ� αυτ� δεν φτ�νει, δι�τι εδ� δεν κ�νουμε ηθικολογ�α, το λ�με νια να υπενθυμ�σουμε στους πολ�τες, �τι αυτ� τα οπο�α συμβα�νουν, συμβα�νουν με τη συμμετοχ� τους και με την συνενοχ� τους �στω και αν αυτ� η συνενοχ� δεν ε�ναι ποινικ�, ε�ναι �μως, πραγματικ� συνενοχ�.

Γιατ� υπ�ρχει αυτ� η συμμετοχ�, που πα�ρνει τη μορφ� της απ�θειας, της αδιαφορ�ας, του κυνισμο�; Απ’ τη μι� μερι� ε�ναι φυσικ� �λο αυτ� το ιστορικ� ρε�μα της σ�γχρονης κοινων�ας, που οδηγε� τους ανθρ�πους σ’ αυτ� την αποχα�νωση, σε αυτ�ν τον ατομικισμ�, σ’ αυτ�ν τον καταναλωτικ� και τηλεοπτικ� αυνανισμ�. Απ’ την �λλη μερι� υπ�ρχει και κ�τι, που δ�χεται συζ�τηση και ανασκευ�, το γεγον�ς, �τι διε�σδυσε μ�σα στον πληθυσμ� και μ�σα στην εργατικ� τ�ξη και σε αυτ� ε�ναι υπε�θυνος ο Μαρξισμ�ς, η καπιταλιστικ� φαντασιακ� σημασ�α, η μ�θωση -αν θ�λετε- της γν�σης, της επιστ�μης, των ειδικ�ν, αυτ�ν που ξ�ρουν αυτ� που στηρ�ζει αυτ� την κεντρικ� δομ� της σ�γχρονης κοινων�ας και την τελε�ως ασυμβ�βαστη με κ�θε δημοκρατικ� θ�σμιση, δηλαδ� την ιεραρχ�α. Γιατ� ο τ�δε ε�ναι στην κορφ� και οι �λλοι ε�ναι κ�τω; Δι�τι ε�ναι σπουδασμ�νος, δι�τι ε�ναι επα�ων, δι�τι ξ�ρει καλ�τερα, δι�τι ε�ναι ειδικ�ς, κ.λπ..

Η αντιπροσ�πευση ε�ναι πολιτικ� αυτοαποξ�νωση του πολιτικο� σ�ματος. Ε�ναι «π�ρε αγ� μου το σχοιν� να με κρεμ�σεις». Η μ�νη δυνατ� μορφ� δημοκρατ�ας ε�ναι η �μεση Δημοκρατ�α, �που οι �νθρωποι αποφασ�ζουν μ�νοι τους και �χι μ�σω αμετακλ�των εκπροσ�πων. Τ�ρα φυσικ� απ� πολ� καιρ� υπ�ρχει το επιχε�ρημα και η συζ�τηση, την οπο�α θα �ταν αν�ντιμο να αφ�σουμε κατ� μ�ρος. Αμεση Δημοκρατ�α υπ�ρξε, το ξ�ρουμε. Υπ�ρξε στην Αθ�να και σε μερικ�ς �λλες Ελληνικ�ς π�λεις, �χι σε �λες. Δεν υπ�ρξε ποτ� στη Ρ�μη. Αν ποτ� ακο�σετε καν�να καθηγητ� Πανεπιστημ�ου να σας μιλ�ει για Ρωμα�κ� Δημοκρατ�α, βγε�τε, αγορ�στε τομ�τες και ρ�ξτε του. Η Ρ�μη �ταν ολιγαρχ�α απ� την αρχ� μ�χρι το τ�λος. Αν ακο�σετε καν�ναν μαρξιστ� να σας πει, �τι η Αθηνα�κ� Δημοκρατ�α στηριζ�ταν στη σκλαβι�, αγορ�στε πορτοκ�λια σ�πια και ρ�ξτε του, δι�τι σκλαβι� υπ�ρχε παντο� στον Αρχα�ο Κ�σμο, αλλ� δεν υπ�ρχε δημοκρατ�α και πε�τε του, �τι δεν ξ�ρει τον Μαρξισμ� αυτ�ς ο δ�θεν μαρξιστ�ς, γιατ� ο �διος ο Μαρξ γρ�φει πολ� σωστ�, �τι η πραγματικ� κοινωνικοοικονομικ� β�ση της Αρχα�ας Δημοκρατ�ας �ταν η ελε�θερη ανεξ�ρτητη μικροπαραγωγ�.

Η β�ση της Αθηνα�κ�ς Δημοκρατ�ας δεν �ταν η σκλαβι�. Οι πλο�σιοι ε�χανε σκλ�βους, οι περισσ�τεροι απ� τους �λλους δεν ε�χανε. Η β�ση της Αθηνα�κ�ς Δημοκρατ�ας �τανε, �τι ο χωρι�της, που �κανε με τα π�δια 25 χιλι�μετρα για να κατ�βει στην αγορ� του δ�μου και να συζητ�σει και να αποφασ�σει, ο τεχν�της ο Αθηνα�ος φυσικ� το �διο, ο να�της ο Αθηνα�ος, ο Πειραι�της το �διο.

Νομ�ζω δεν ε�ναι ο τ�πος και ο χρ�νος τ�ρα να επιδοθο�με σε μια μ�λλον ουτοπικ� κατασκευ� μιας �μεσης Δημοκρατ�ας, που θα περιλ�μβανε εκατομμ�ρια πληθυσμ�ν, αλλ� νομ�ζω, αν υπ�ρχει απ’ τη μι� μερι� πραγματικ� δημοκρατ�α �μεση σε εν�τητες β�σεως, αυτ� η πραγματικ� δημοκρατ�α μπορε� να λειτουργ�σει. Κ�θε αρχ�, που κατ’ αν�γκην πρ�πει να εκλεγε� ε�ναι �χι απλ�ς εκλεκτ�, αλλ� συνεχ�ς ανακλητ�, υπε�θυνη για να πρ�πει να δ�νει λ�γο. Νομ�ζω, �τι μπορο�με να αρχ�σουμε να λ�νουμε το πρ�βλημα της �μεσης Δημοκρατ�ας σε μι� κοινων�α, που �χει τις διαστ�σεις των σημεριν�ν κοινωνι�ν και κατ� τη γν�μη μου, που θα �πρεπε να επεκταθε� σε ηπειρωτικο�ς και τελικ� πλανητικο�ς χ�ρους.

�λα αυτ� κατ� κ�ποιο τρ�πο ε�ναι δευτερε�οντα, �χουν β�βαια τη σημασ�α τους, αλλ� δεν ε�ναι τα κα�ρια, για να μπορ�σει η �μεση δημοκρατ�α να λειτο�ργησει, δηλαδ�, για να μπορ�σει να υπ�ρξει ελευθερ�α, γιατ� γι’ αυτ� πρ�κειται. Ε�τε σε διαστ�σεις 20-30 χιλι�δων ανθρ�πων, ε�τε σε διαστ�σεις τρι�ν δισεκατομμυρ�ων ανθρ�πων, π�σω, κ�τω και πανω απ� �λους τους θεσμο�ς χρει�ζεται κ�τι �λλο, που καν�νας δεν μπορε� να το αποφασ�σει � να το βαλει σα ν�μο. Χρει�ζεται η συνεχ�ς δημιουργικ� δραστηρι�τητα του κοινο�, γιατ� το κοιν� θα βρει, δεν θα το βρω εγ�, ο�τε εσε�ς το π�ς ε�ναι δυνατ�ν να υπ�ρχει αντ�χηση αν�μεσα σε �να κεντρικ� πομπ� ραδιοφ�νου � τηλεορ�σεως και στο κοιν� που τον δ�χεται. Το κοιν� θα βρει, ο λα�ς, οι λαο� θα βρουν κατ� ποι� τρ�πο μπορο�ν να δημιουργηθο�ν μορφ�ς, τις οπο�ες �σως ο�τε φανταζ�μαστε σ�μερα, οι οπο�ες θα μπορο�σαν να λ�σουν προβλ�ματα, που μας φα�νονται ανυπ�ρβλητα.

Χρει�ζεται λοιπ�ν αυτ� η συνεχ�ς δημιουργικ� δραστηρι�τητα του κοινο� και αυτ� σημα�νει κυρ�ως για �λους το π�θος για τα κοιν� κι αυτ� δεν ε�ναι δικ� μου ανακ�λυψη, υπ�ρχει σ’ εκε�νο το καταπληκτικ� χορικ� της Αντιγ�νης, που αρχ�ζει «πολλ� τα δειν� και ουδ�ν ανθρ�που δειν�τερων τ�λη» και �που ο Σοφοκλ�ς αν�μεσα στα �λλα θαυμαστ� χαρακτηριστικ� του ανθρ�που, αυτ� που ονομ�ζει «η αστυν�μος οργ�”. Αστυν�μος θα πει θεσμιστικ� και οργ� (απ� το οπο�ο βγα�νει �λλωστε ο οργασμ�ς) ε�ναι η ακμ� του π�θους, δηλαδ� οι �νθρωποι αυτο�, που επ�νω στην ακμ� του π�θους στ�σαν πραγματικ�ς πολιτε�ες, �τσι �πως αυτ�, μ�σα στην οπο�α γενν�θηκε ο Σοφοκλ�ς και για την οπο�α �γραψε τις τραγωδ�ες του.

 

Το κε�μενο αποτελε�ται απ� αποσπ�σματα δι�λεξης του Κορν�λιου Καστορι�δη με τ�τλο «Προβλ�ματα δημοκρατ�ας σ�μερα», που δ�θηκε στις 16 Φεβρουαρ�ου 1989 στο πανεπιστ�μιο του Β�λου. �χει συμπεριληφθε� στο βιβλ�ο «Πολιτικ�ς στοχασμ�ς και πολιτικ�ς πρακτικ�ς στην Ελλ�δα (ομιλ�ες 1988-1990), �κδ. «Ελε�θερο Ανοικτ� Πανεπιστ�μιο Β�λου», Β�λος, 1990. 

Αναδημοσιε�εται απ� freeinquiry.gr 

Πηγ�: http://infognomonpolitics.blogspot.gr/2012/11/blog-post_1937.html 

 

 

-Σχ�λια

������ /�������� (θα πρ�πει να κ�νετε login για να αναρτ�σετε ν�ο σχ�λιο)

-

 

 

2009-2012 ALL ABOUT WEB (��������� �����������, Web development, �������� �����������)