�� ���� ��� ���������� ��������� ������

��� ��������� �������

Σ�μφωνα με τα ιστορικ� δεδομ�να, που συνιστο�ν την ονομαζ�μενη ιστορικ� νομοτ�λεια, μετ� την κατ�ρρευση  κοινωνικοπολιτικ�ν συστημ�των η «Θε� Αν�γκη»  δημιουργε� ριζικ�ς αλλαγ�ς σ’ αυτ�  με τις οπο�ες διασφαλ�ζεται, προσωριν� � μεσοπρ�θεσμα, η επιβ�ωση των πολιτ�ν και η αντιμετ�πιση των κρισιμ�τερων προβλημ�των τους.

Αυτ� η ιστορικ�ς νομοτ�λειας διαδικασ�α,  �χει πραγματοποιηθε� στο παρελθ�ν με πορε�α σε �ναν απ� τους ακ�λουθους τ�σσερεις δρ�μους:

1. Το δρ�μο με το φωτισμ�νο ηγ�τη που φορ�ει μα�ρο μανδ�α· το δρ�μο των μα�ρων ολοκληρωτικ�ν καθεστ�των. 
2. Το δρ�μο με το φωτισμ�νο ηγ�τη που φορ�ει κ�κκινο μανδ�α· το  δρ�μο των κ�κκινων ολοκληρωτικ�ν καθεστ�των
3. Το δρ�μο των αντιπροσ�πων των πολιτ�ν που εξελ�γησαν με κριτ�ριο τις διακεκριμ�νες  πνευματικ�ς και ηθικ�ς  τους δυν�μεις· το δρ�μο της υγιο�ς αντιπροσωπευτικ�ς δημοκρατ�ας και
4. Το δρ�μο των αρχ�ντων και συγχρ�νως αρχομ�νων πολιτ�ν· το δρ�μο της  Αθηνα�κ�ς, της �μεσης Δημοκρατ�ας,  της οπο�ας οι θεσμο�  θα πρ�πει να προσαρμοσθο�ν στα σημεριν� δεδομ�να, ιδια�τερα αυτ� της ν�ας ψηφιακ�ς τεχνολογ�ας.  

Για την τεκμηρ�ωση αυτ�ς της �ποψης μπορο�ν να αναφερθο�ν πολλ� ιστορικ� στοιχε�α, �μως εδ�  θα περιορισθο�με να θυμ�σουμε  τα ακ�λουθα τ�σσερα ιστορικ� γεγον�τα: 

1^ο .Το καθεστ�ς του Ναζισμο�.   Μετ� το τ�λος του 1^ου παγκοσμ�ου πολ�μου και κατ� τη δι�ρκεια της Δημοκρατ�ας της Βα�μ�ρης  (1919-1933) επ�λθε κατ�ρρευση του πολιτικοοικονομικο� συστ�ματος της Γερμαν�ας και επεκρ�τησε ανεργ�α, πε�να, και απ�γνωση .

Το 1933 το   Εθνικοσοσιαλιστικ� κ�μμα του Αδ�λφου Χ�τλερ, υποσχ�μενο την επ�λυση αυτ�ν των προβλημ�των κ�ρδισε τις εκλογ�ς και αν�λθε στην εξουσ�α. Βραχυπρ�θεσμα οι υποσχ�σεις των Ναζ�  (το �νομα ε�ναι συντομογραφ�α του  �ρου Nationalsozialismus, που σημα�νει  Εθνικοσοσιαλισμ�ς ) τηρ�θηκαν με αποτ�λεσμα η συντριπτικ� πλειον�τητα των  Γερμαν�ν να αποκαλε� τον Χ�τλερ Φ�ρερ ( Führer) που σημα�νει, ηγ�της, καθοδηγητ�ς, μεσσ�ας. Το τελικ� αποτελ�σματα της «Δημοκρατ�ας» των Ναζ�, του Ναζισμο�  ε�ναι γνωστ�· ολοκληρωτικ� καταστροφ� της Γερμαν�ας και ανυπολ�γιστες καταστροφ�ς των Χωρ�ν που �λαβαν μ�ρος στο 2^ο παγκ�σμιο π�λεμο εναντ�ον � υπ�ρ των Γερμαν�ν .

2^ο .Το καθεστ�ς του Σταλινισμο�.  Μετ� το θ�νατο του Λ�νιν, επεκρ�τησε στη Σοβιετικ� �νωση μια πολιτικο�δεολογικ� αντιπαρ�θεση με κ�ριο εκφραστ� τον Τρ�τσκι, η οπο�α δημιο�ργησε κ�νδυνο κατ�ρρευσης του κομμουνιστικο� οικοδομ�ματος.  Στη δεκαετ�α του '30 ο Στ�λιν �δωσε τ�λος σε αυτ� την αντιπαρ�θεση,  με τα μ�τρα της Μεγ�λης Εκκαθ�ρισης  (διαγραφ�ς, φυλακ�σεις, εξορ�ες, εκτελ�σεις, δολοφον�ες) εναντ�ον , τ�σο των κομμουνιστ�ν που διαφωνο�σαν με τις επιλογ�ς και τη νοοτροπ�α της κυρ�αρχης τ�σης του κ�μματος, �σο και των χιλι�δων �λλων πολιτ�ν,  που, δικα�ως � αδ�κως, κατηγορ�θηκαν για πολιτικ� εγκλ�ματα. Το ολοκληρωτικ� καθεστ�ς του Στ�λιν (Σταλινισμ�ς) προστ�τευσε απ� κατ�ρρευση την �νωση των Σοβιετικ�ν Σοσιαλιστικ�ν «Δημοκρατι�ν» (ΕΣΣΔ),  �δωσε λ�σεις σε κοινωνικ�/οικονομικ� προβλ�ματα και συν�βαλε αποφασιστικ� στη νικηφ�ρο  �κβαση του 2^ου παγκοσμ�ου πολ�μου κατ� των Ναζ� . Μετ� το θ�νατο �μως του Στ�λιν, ο Σταλινισμ�ς  κατ�ρρευσε συμπαρασ�ροντας σε κατ�ρρευση και την ΕΣΣΔ. Τα γεγον�τα που συν�δεψαν αυτ� την κατ�ρρευση ε�ναι σχετικ� πρ�σφατα και γνωστ�. 

3^ο .Το πρ�γραμμα New Deal. Η παγκ�σμια οικονομικ� κρ�ση του 1929 – 1930 �πληξε �λες τις Χ�ρες, αλλ� πολ� περισσ�τερο �πληξε τις ΗΠΑ, �που οι επιχειρ�σεις, οι τρ�πεζες και τα εργοστ�σια �κλειναν το �να μετ� το �λλο. Οι �νθρωποι στις ΗΠΑ βρ�θηκαν χωρ�ς δουλει�, χωρ�ς π�ρους επιβ�ωσης με αποτ�λεσμα να ακολουθ�σει πε�να, απ�γνωση και εγκληματικ�τητα. Η πλ�ρης κατ�ρρευση του πολιτικοοικονομικο� συστ�ματος των ΗΠΑ �ταν σε εξ�λιξη.

Η υπ�ρβαση της κρ�σης και η επ�λυση των προβλημ�των,  πραγματοποι�θηκε  με την υλοπο�ηση του προγρ�μματος  New Deal  (Ν�α Συμφων�α)  του αε�μνηστου προ�δρου Φραγκλ�νου Ρο�σβελτ, γνωστο� για τις δημοκρατικ�ς αρχ�ς και ευαισθησ�ες του. 

Το πρ�γραμμα New Deal  ε�χε τους εξ�ς βασικο�ς στ�χους:

• Διασφ�λιση εργασ�ας στους αν�ργους και �χι απλ� χορ�γηση επιδομ�των ανεργ�ας.
• Περιορισμ� των �σκοπων και αν�θικων δαπαν�ν (σπατ�λες) και �χι �λων ανεξαιρ�τως των δαπαν�ν.
• Κατ�ργηση των αν�θικων και παρασιτικ�ν αμοιβ�ν.
• Δημιουργ�α θ�σεων εργασ�ας σε τομε�ς παραγωγικο�ς.
• Διαπραγμ�τευση/Συμφων�α με τα συνδικ�τα των εργαζομ�νων, για αποδοχ� και στ�ριξη της υλοπο�ησης του προγρ�μματος. Ας σημειωθε� �τι τα συνδικ�τα τ�τε λειτουργο�σαν ως εκπρ�σωποι των εργαζομ�νων και �χι ως παραρτ�ματα των πολιτικ�ν κομμ�των.

Η υλοπο�ηση της Ν�ας Συμφων�ας  ε�χε τ�σο μεγ�λη επιτυχ�α,  ως προς το βαθμ� αλλ� και την ταχ�τητα υπ�ρβασης της κρ�σης,  �στε οι αρχ�ς του New Deal να αποτελο�ν σ�μερα �χι απλ� �να αποδεκτ� δ�γμα, αλλ� �να δ�γμα κατοχυρωμ�νο συνταγματικ� σε π�ρα πολλ� Κρ�τη. Η  New Deal αποτελε� �να απ� τα κορυφα�α επιτε�γματα του θεσμο� της αντιπροσ�πευσης · του θεσμο� της αντιπροσωπευτικ�ς δημοκρατ�ας και του θεσμο� του συνδικαλισμο�. 

4^ο . Η Κ�θοδος των Μυρ�ων .  �πως θα θυμο�νται οι παλι�τεροι απ� το μ�θημα του Γυμνασ�ου  «Ιστορ�α Ξενοφ�ντος -  Κ�θοδος των Μυρ�ων»,  ο αδελφ�ς του Βασιλι� της Περσ�ας Κ�ρος, συγκ�ντρωσε 13.000 �λληνες μισθοφ�ρους και 100.000 Ασι�τες και β�δισε εναντ�ον του αδελφο� του, βασιλι� της Περσ�ας Αρταξ�ρξη, για να τον ανατρ�ψει και να γ�νει αυτ�ς βασιλι�ς.

Στη μ�χη στα Κο�ναξα της Βαβυλ�νας (401 πΧ ), το στρ�τευμα της «Αν�βασης του Κ�ρου», με πρωταγωνιστ�ς τους �λληνες πολεμιστ�ς, κατατρ�πωσε μεν τις πολυπληθ�στερες δυν�μεις του Αρταξ�ρξη, αλλ� η εκστρατε�α π�ρε τ�λος γιατ� στη μ�χη αυτ� σκοτ�θηκε ο Κ�ρος.

Μετ� το θ�νατο του Κ�ρου, οι �λληνες αποφ�σισαν να επιστρ�ψουν στην Πατρ�δα τους, αλλ� ο Αρταξ�ρξης αποφ�σισε να τους εξοντ�σει, χωρ�ς �μως να συγκρουσθε� ανοιχτ� μαζ� τους και να υποστε� τις συν�πειες της σ�γκρουσης.

�χοντα απ�λυτη πεπο�θηση �τι χωρ�ς την καθοδ�γηση των ηγετ�ν τους οι �λληνες στρατι�τες �ταν καταδικασμ�νοι σε αφανισμ�, συνθηκολ�γησε μαζ� τους. Στη συν�χεια κ�λεσε την ηγεσ�α των Ελλ�νων για να διαβουλευθε� δ�θεν για τη συνθηκολ�γηση και τους θαν�τωσε �λους· τον αρχηγ� των Ελλ�νων Κλ�αρχο, 4 στρατηγο�ς, 20 λοχαγο�ς και 200 οπλ�τες που συν�δευαν την ηγεσ�α των Ελλ�νων. Στην αντ�ληψη του Π�ρση Βασιλι� αυτ� η πρ�ξη �ταν ισοδ�ναμη με αφανισμ� των περ�που μυρ�ων ( 10.000) Ελλ�νων στρατιωτ�ν.

Αυτ� του η στρατηγικ� θα ε�χε απ�λυτη επιτυχ�α για τους με μοναρχικ� νοοτροπ�α Π�ρσες , �χι �μως και για τους με δημοκρατικ� νοοτροπ�α �λληνες.

Μετ� τη σφαγ� των ηγετ�ν τους οι �λληνες π�ραν με δημοκρατικ�ς διαδικασ�ες αποφ�σεις για τον καλ�τερο τρ�πο επιστροφ�ς τους στην πατρ�δα, επ�λεξαν ικανο�ς αρχηγο�ς  και κατ�φεραν να φθ�σουν στον  Ε�ξεινο Π�ντο,  διασχ�ζοντας ορειν�ς και δ�σβατες περιοχ�ς ( τα βουν� του σημερινο� Κουρδιστ�ν και Αρμεν�ας ). Οι μ�ριοι τελικ� κατ�φεραν να πετ�χουν τον στ�χο τους και να φων�ξουν το ιστορικ�, «Θ�λαττα, Θ�λαττα».

Σε πρ�τη αν�γνωση η επιτυχ�α των μυρ�ων μοι�ζει να οφε�λεται στην στρατιωτικ� κουλτο�ρα  των Ελλ�νων.  Η στρατιωτικ� �μως κουλτο�ρα ε�ναι απ�λυτα συνδεδεμ�νη με την ηγεσ�α των στρατιωτ�ν την οπο�α  αποκεφ�λισε ο Αρταξ�ρξης. �τσι σαν η βαθ�τερη αιτ�α της επιτυχ�ας τους αναδεικν�εται  η δημοκρατικ� κουλτο�ρα και νοοτροπ�α τους.

Η κ�θοδος των μυρ�ων αποτελε� �να ακ�μη κορυφα�ο επ�τευγμα «της κουλτο�ρας της π�λης», του πνε�ματος της �μεσης Δημοκρατ�ας

Σχ�λια και συμπερ�σματα.

Απ� τα προηγο�μενα και πολλ� �λλα ιστορικ� γεγον�τα, προκ�πτουν τα ακ�λουθα συμπερ�σματα:

1. Μετ� απ� τις καταρρε�σεις πολιτικοκοινωνικ�ν συστημ�των,  ακολουθο�ν   ριζικ�ς αλλαγ�ς που οδηγο�ν: ε�τε σε δρ�μους ολοκληρωτικ�ν καθεστ�των  με πρ�σκαιρη αν�ρθωση και στη συν�χεια ολικ� κατ�ρρευση (περιπτ�σεις 1 και 2), ε�τε σε  δρ�μους  υγι�ν δημοκρατικ�ν συστημ�των με ορθολογικ� και μ�νιμη  αν�ρθωση  (περιπτ�σεις 3 και 4).

2.Η Εντροπ�α των συστημ�των με πρ�σκαιρη αν�ρθωση και ολικ� κατ�ρρευση ε�ναι ιδιαιτ�ρως υψηλ�, εν� η εντροπ�α των συστημ�των με ορθολογικ� και μ�νιμη αν�ρθωση  χαμηλ�.   Ε�ναι �σως χρ�σιμο να θυμ�σουμε �τι η εντροπ�α ε�ναι μεγ�στη στα ολοκληρωτικ� καθεστ�τα, χαμηλ� στα πολιτε�ματα αντιπροσωπευτικ�ς δημοκρατ�ας και ελαχ�στη στα πολιτε�ματα  �μεσης Δημοκρατ�ας[i].

Τα δι�φορα συστ�ματα της Χ�ρας μας ( δημ�σιας ασφ�λειας, οικονομ�ας, υγε�ας, παιδε�ας, …), βρ�σκονται σ�μερα στα �ρια της ολικ�ς κατ�ρρευσης, εν� οι προσπ�θειες  αν�ρθωσης  �χουν μικρ� αποτελεσματικ�τητα. Αυτ� σημα�νει �τι οι �λληνες σ�ντομα θα  χρειασθε�  να επιλ�ξουν  �ναν απ� τους τ�σσερεις δρ�μους που προαναφ�ρθηκαν.

Αυτ� ακριβ�ς η επιλογ� - και �χι η επιλογ� εντ�ς � εκτ�ς της Ευρωζ�νης -  αποτελε� το με�ζον πρ�βλημα των Ελλ�νων. Αν η εντροπ�α του συστ�ματος παραμε�νει στα σημεριν� επ�πεδα, η πλ�ρης κατ�ρρευση θα επ�λθει ε�τε ε�μαστε μ�σα � εξω απ� την Ευρωζ�νη. Αλλ� και αντιστρ�φως. Αν η εντροπ�α ελαττωθε� η κρ�ση θα αντιμετωπισθε� ε�τε ε�μαστε μ�σα � εξω απ� αυτ�

Δρ�μος της σωτηρ�ας ε�ναι αυτ�ς της χαμηλ�ς εντροπ�ας.

Οι δ�ο πρ�τοι δρ�μοι των ολοκληρωτικ�ν καθεστ�των, των καθεστ�των μ�γιστης εντροπ�ας, οδηγο�ν με ιστορικ� νομοτ�λεια στην ολικ� κατ�ρρευση και καταστροφ�.

Ο τρ�τος  δρ�μος του New Deal  παρουσι�ζει σ�μερα στη χ�ρα μας  σημαντικ�ς �ως αξεπ�ραστες δυσχ�ρειες, που οφε�λονται στη  μεγ�λη φθορ� και απαξ�ωση, τ�σο του συστ�ματος των αντιπροσ�πων των  πολιτ�ν,  �σο και του συστ�ματος των αντιπροσ�πων των εργαζομ�νων. Η εντροπ�α τους αυξ�θηκε πολ� και η εξυγ�ανσης τους ε�ναι απ�θανη. Τα δ�ο αυτ� συστ�ματα, που κ�ποτε �ταν ανεξ�ρτητα, αλλ� με ευθ�νη του πολιτικο� συστ�ματος  ταυτ�στηκαν, �γιναν συνυπε�θυνα της κρ�σης.

Ο τ�ταρτος δρ�μος συνεπ�ς,  ο δρ�μος της χαμηλ�τερης εντροπ�ας, ε�ναι ο μ�νος δρ�μος που μπορε� να οδηγ�σει, με νομοτελειακ�  βεβαι�τητα,  στην υπ�ρβαση της κρ�σης και στη σωτηρ�α των πολιτ�ν.

Μακ�ρι  οι σημερινο� αντιπρ�σωποι των πολιτ�ν να πιστ�ψουν �τι ο δρ�μος που μ�χρι τ�ρα ακλο�θησαν τ�λειωσε οριστικ�. Μακ�ρι να συσπειρωθο�ν γ�ρω απ� �να Ν�ο Κλεισθ�νη και με �χημα τις δυνατ�τητες της τεχνολογ�ας να δημιουργ�σουν τις προ�ποθ�σεις για πορε�α στον τ�ταρτο δρ�μο· στο δρ�μο των θεσμ�ν της Αθηνα�κ�ς Δημοκρατ�ας, που φυσικ� θα προσαρμοσθο�ν στα πολιτικ�, οικονομικ� και τεχνολογικ� δεδομ�να του 21^ου αι�να.